Η «ανεκτίμητη» σοφία των γεροντάδων (Παΐσιος)

Αποφάσισα να ασχοληθώ με ένα «επίκαιρο» θέμα, αυτό του μοναχισμού, υπό διαφορετική όμως σκοπιά. Με το Βατοπέδιο και την εκκλησιαστική περιουσία έχουν ασχοληθεί άλλοι bloggers, σε τέτοια έκταση και λεπτομέρεια που νομίζω οτι δεν έχω να προσθέσω και πολλά. Το θέμα μου λοιπόν είναι το ιδεολογικό υπόβαθρο του μοναχισμού, η συσσωρευμένη σοφία των γεροντάδων που εκατομμύρια συμπολίτες μας έχουν σαν πρότυπο... Υπάρχουν πολλοί χριστιανοί, όπως ένας στενός φίλος μου, που ενώ κατηγορούν σφοδρά μητροπολίτες και ιερείς για διαφθορά, κακοδιαχείριση των οικονομικών και άσωτη ζωή, από την άλλη θεωρούν οτι το ευγενέστερο κομμάτι της ορθοδοξίας είναι οι καλόγεροι, που με την ασκητική τους ζωή και τη θεόπνευστη σοφία αποτελούν φωτεινά παραδείγματα προς μίμηση για όλους τους πιστούς. Πάντοτε διαφωνούσα με αυτήν την άποψη, ακόμα και όταν ήμουν χριστιανός. Οι αμόρφωτοι, άξεστοι, φανατικοί και πολλές φορές παρανοϊκοί από τις πολλές στερήσεις και την αγαμία καλόγεροι δεν είναι σε καμία περίπτωση πρότυπα, ειδικά για τους νέους ανθρώπους.

Θα ξεκινήσω μια σειρά άρθρων, όπου θα παρουσιάζω λίγα αποσπάσματα από λόγους και γραπτά γεροντάδων. Η αρχή θα γίνει με τον πασίγνωστο γέροντα Παΐσιο, του οποίου η φήμη έχει εξαπλωθεί σε τέτοιο βαθμό που αρκετοί τον θεωρούν ήδη άγιο, αν και δεν έχει αγιοποιηθεί επίσημα. Στη νεανική του ηλικία ο παππούλης συνάντησε την αμφιβολία με τη μορφή της... θεωρίας του Δαρβίνου! Όμως, ο καλός Χριστούλης του παρουσιάστηκε σε όραμα και τον επανέφερε στο σωστό δρόμο:

Διηγήθηκε ο Γέροντας: «Από ένδεκα χρονών διάβαζα βίους Αγίων και έκανα νηστείες και αγρυπνίες. Ο αδελφός μου ο μεγαλύτερος έπαιρνε και έκρυβε τους βίους. Δεν κατάφερε τίποτε. Πήγαινα στο δάσος και συνέχιζα. Κάποιος φίλος του τότε, ο Κώστας, του είπε: «Θα σου τον κάνω να τα παρατήση όλα». Ήρθε και μου ανέπτυξε την θεωρία του Δαρβίνου. Κλονίστηκα τότε και είπα: «Θα πάω να προσευχηθώ, και, αν ο Χριστός είναι Θεός, θα μου παρουσιαστή να πιστέψω. Μια σκιά, μια φωνή, κάτι θα μου δείξει». Τόσο μούκοβε...

Ύστερα από αυτό παρουσιάσθηκε ο ίδιος ο Χριστός μέσα σε άφθονο φως. Φαινόταν από την μέση και πάνω. Μέ κοίταξε με πολλή αγάπη και μου είπε: «Εγώ ειμι η ανάστασις και η ζωή. Ο πιστεύων εις εμέ, καν αποθάνη, ζήσεται». Τα λόγια αυτά ήταν γραμμένα και στο Ευαγγέλιο που κρατούσε ανοικτό στο αριστερό χέρι Του».

Το γεγονός αυτό διέλυσε στον δεκαπενταετή Αρσένιο τους λογισμούς αμφιβολίας, που τάραζαν την παιδική του ψυχή, και γνώρισε με την χάρι του Θεού τον Χριστό ως Θεό αληθινό και Σωτήρα του κόσμου. Βεβαιώθηκε για τον Θεάνθρωπο, όχι από άνθρωπο ή από βιβλία, αλλά από τον ίδιο τον Κύριο, που του αποκαλύφθηκε και μάλιστα σε τέτοια ηλικία.

Βλέποντας ένα τέτοιο θαύμα ακόμα και ο ίδιος ο Δαρβίνος θα είχε αποκηρύξει τη θεωρία της εξέλιξης, υποστηρίζοντας αμέσως την καταγωγή του ανθρώπου από τον Αδάμ και την Εύα! Με τα ιερά λείψανα έχω ασχοληθεί και στο παρελθόν. Για κάποιους απλοϊκούς ανθρώπους, όπως ο Παΐσιος, τα άψυχα αυτά κόκαλα είναι σημαντικότερα από την ίδια τους τη ζωή...

Κάποτε μετέφερε τα άγια Λείψανα και είχε την λειψανοθήκη δεμένη με λουριά από τους ώμους του. Σε ένα σημείο του δρόμου, που λέγεται «Μεγάλη Σκάλα», κόπηκε το λουρί και έπεσε η λειψανοθήκη στον γκρεμό. Ο Γέροντας από τον πόθο και την ευλάβεια προς τα άγια Λείψανα, χωρίς να υπολογίση τον εαυτό του και χωρίς τον παραμικρό δισταγμό, πήδησε αμέσως στον γκρεμό για να τα προλάβη.

Κατρακυλούσε η λειψανοθήκη και χτυπούσε στα βράχια. Τελικά ο ίδιος διαφυλάχθηκε, χάριτι Θεού, σώος. Δεν έπαθε τίποτε, ούτε γρατσουνιά! Η λειψανοθήκη με τα άγια Λείψανα έμειναν επίσης άθικτα, ενώ ο μεταλλικός κορβανάς που ήταν προσαρμοσμένος στην λειψανοθήκη είχε κατατσαλακωθή από τα χτυπήματα.

Παράδειγμα προς μίμησιν για κάθε χριστιανό! Όμως, η βουτιά στο κενό δεν ενδείκνυται μόνο για τη διάσωση των πάνσεπτων οστών, αλλά και... για την αποφυγή του σεξ!!

Μου είχε διηγηθή ο Γερο-Αυγουστίνος : Είχε πάει σαν αρχάριος σε ένα Μοναστήρι στην Ρωσία, στην πατρίδα του. Εκεί ήταν όλοι σχεδόν γεροντάκια και έστειλαν αυτόν ως διακονητή, για να βοηθάη έναν υπάλληλο της Μονής στο ψάρεμα, γιατί η Μονή συντηρείτο από την αλιεία. Μια μέρα λοιπόν ήρθε η κόρη του υπαλλήλου και είπε στον πατέρα της να πάη γρήγορα στο σπίτι για μια επείγουσα δουλειά και κάθησε εκείνη να βοηθήση.

Ο πειρασμός όμως την είχε κυριεύσει την ταλαίπωρη και, χωρίς να σκεφθή, όρμισε επάνω στον δόκιμο με αμαρτωλές διαθέσεις. Εκείνη την στιγμή τα έχασε ο Αντώνιος –αυτό ήταν το κατά κόσμον όνομά του-, γιατί ήταν ξαφνικό. Έκανε τον σταυρό του και είπε: «Χριστέ μου, καλύτερα να πνιγώ παρά να αμαρτήσω» και πετάχτηκε από την όχθη μέσα στο βαθύ ποτάμι!

Αλλά ο Καλός Θεός βλέποντας τον μεγάλο ηρωισμό του αγνού νέου, που ενήργησε σαν νέος Άγιος Μαρτινιανός, για να διατηρηθή αγνός, τον κράτησε επάνω στο νερό, χωρίς καν να βραχή! «Ενώ πετάχθηκα, μου έλεγε, με το κεφάλι κάτω, δεν κατάλαβα πώς βρέθηκα όρθιος επάνω στο νερό, χωρίς να βραχούν ούτε τα ρούχα μου!»

Σημαντικό είναι οτι το παρόν θαύμα είχε επαναληφθεί τουλάχιστον δύο φορές, μια με τα λείψανα που έπεσαν στον γκρεμό και μία με τον άγιο Μαρτινιανό. Συμβουλή προς τους συγγραφείς βίων αγίων και γερόντων: κόψτε την αντιγραφή, λίγη φαντασία δεν βλάπτει!! Υπάρχουν όμως και διασημότερα θαύματα που επαναλαμβάνονται (το παρακάτω είναι ευγενική προσφορά του γέροντα Ιακώβου Τσαλίκη):

Στεναχωριόταν και δεν ήξερε τι να κάνει. Τον έπιασε απελπισία και σχεδόν έκλαιγε, που θ’ άφηνε τον κόσμο νηστικό. Ξαφνικά όμως του ήρθε μια ιδέα: κατεβάζει τη μεγάλη κατσαρόλα, ρίχνει μέσα τη μανέστρα, βάζει και το ψωμί και όπως ήτανε πήγε στο ναό. Στάθηκε μπροστά στην εικόνα του οσίου Δαβίδ και του είπε:

–Άγιε μου, οι άνθρωποι αυτοί δουλεύουν για το Μοναστήρι σου. Γυρνάνε κουρασμένοι και πεινασμένοι. Δεν έχω τίποτα άλλο να τους δώσω να φάνε, μόνο τις δυόμισι οκάδες μανέστρα με το λίγο λαδάκι, το μισό προσφοράκι και το μισό καρβελάκι (= και τα έδειχνε στον Άγιο). Σε παρακαλώ, εσύ να τα ευλογήσεις, να φάνε και να χορτάσουνε.

Μαγείρεψε στην κατσαρόλα τούτη, έβγαζε συνέχεια φαγητό και δεν τελείωνε. Χόρτασαν όλοι και περίσσεψε! Το είδαν πολλοί και ο νυν ηγούμενος π. Κύριλλος. Πολλά χρόνια μετά, τονίζοντας τα θαύματα του οσίου Δαβίδ, έλεγε ο π. Ιάκωβος:

–Αδελφέ μου, επανάληψη του θαύματος των πεντακισχιλίων

Βλέπουμε οτι τα ψάρια του θαύματος του Ιησού αντικαταστάθηκαν από... μανέστρα! Προσαρμογή στα σύγχρονα δεδομένα! Πίσω στο σεβάσμιο γέροντα Παΐσιο, ο οποίος εξακολουθούσε να είναι θαυματουργός και μετά θάνατον. Όχι μόνο ο ίδιος, αλλά και το... κασκόλ του!!

Μαρτυρία Φιλίτσας. . . από τον Βόλο:

Βρέθηκα στην δύσκολη θέση να μην μπορώ να βοηθήσω και να ηρεμήσω, την απελπισμένη αδερφή μου, μετά από την ένδειξη όγκου στην μαστογραφία που έκανε. Με σεβασμό ζήτησα από αγαπητή μου φίλη την πολύτιμη κληρονομιά της, το κασκόλ του σεβαστού γέροντος Παϊσίου. Κρατώντας το σφιχτά στην αγκαλιά μου, με χέρια τρεμάμενα, με έντονο χτυποκάρδι, έτρεξα και το εναπόθεσα στην αγκαλιά της πασχούσης. Εκείνη με δάκρυα στα μάτια πήγε στο εικόνισμα και προσευχήθηκε. Της ευχήθηκα περαστικά, και το επέστρεψα αμέσως στην φίλη μου. Μετά από 45 μέρες η άρρωστη επανέλαβε την μαστογραφία. Το θαύμα είχε γίνει. Η μαστογραφία ήταν πεντακάθαρη. Ο όγκος είχε εξαφανιστή. Μεγάλη η χάρι του γέροντος Παϊσίου.

Πρέπει να ζητήσουμε από τον υπουργό υγείας να οργανώσει περιοδεία του ιερού κασκόλ σε όλα τα νοσοκομεία της χώρας, ιδίως τα ογκολογικά! Οι γιατροί θα χάσουν τη δουλειά τους από τις θαυματουργικές θεραπείες... Μερικές φορές βέβαια, ακόμα και αυτός ο άγιος άνθρωπος εξοργίζεται με αυτούς που ζητούν τη βοήθειά του. Πότε; Μα, όταν έχουν προγαμιαίες σχέσεις φυσικά!

Και βλέπεις άλλα παιδιά σε τι κατάσταση φθάνουν! Είχε έρθει μια φορά στο Καλύβι ένας νεαρός με τον θείο του που ήταν ηλικιωμένος και μου λέει: «Κάνε προσευχή για μια κοπέλα. Έσπασε την σπονδυλική της στήλη σε δυστύχημα. Οδηγούσε ο πατέρας της και τον πήρε ο ύπνος. Εκείνος σκοτώθηκε και η κοπέλα χτύπησε. Να σου δώσω και μια φωτογραφία της». «Δεν χρειάζεται», λέω. Αυτός εν τω μεταξύ επέμενε, οπότε παίρνω την φωτογραφία και τι να δω! Η κοπέλα ήταν ξαπλωμένη κάτω και την κρατούσαν δύο.

«Τι την έχει αυτός;» ρωτάω τον νεαρό. «Φίλη», μου λέει. «Αυτός τι είναι; Θα την πάρη;» «Όχι, λέει, είναι φίλοι». «Μην τα παρεξηγής τα παιδιά, μου λέει ο θείος του, έτσι είναι σήμερα οι νέοι». «Θα κάνω προσευχή, είπα από μέσα μου, να διορθωθή όχι η σπονδυλική της στήλη αλλά το μυαλό της και το δικό σου το μυαλό, χαμένε άνθρωπε». Πού είναι ο σεβασμός; Έπρεπε να τον βρίση ο θείος του. Πνευματικά παιδιά…, να έχει Πνευματικό και να φθάση σε τέτοια κατάσταση! Ακόμη και να την πάρη, δεν υπήρχε λόγος να είναι τεντωμένη έτσι και στους δύο και ο άλλος να μου δείχνη την φωτογραφία! Και δεν σκέφτεται ότι δεν είναι σωστό αυτό το πράγμα. Εμένα δεν με πειράζει, αλλά δεν είναι σωστό. Τι οικογένεια θα δημιουργήσουν αυτά τα παιδιά; Ο Θεός να φωτίση την νεολαία να συνέλθη.

Δεν τον πείραξε που η κοπέλα έσπασε τη σπονδυλική της στήλη, αλλά το οτι είχε φίλο!! Ας δούμε όμως και την άποψη του πάνσοφου γέροντα για τη νεολαία:

- Γέροντα, τα μικρά παιδιά που μεγαλώνουν τώρα χωρίς πειθαρχία, τι θα γίνουν;

- Έχουν λίγα ελαφρυντικά. Οι γονείς που δεν καταλάβαιναν την πειθαρχία αφήνουν τώρα τα παιδιά τους με μια ελευθερία και τα κάνουν τελείως αλητάκια. Μια κουβέντα λες, πέντε σου λένε, και με μια αναίδεια! Αυτά μπορεί να γίνουν εγκληματίες. Σήμερα τα ξεβιδώνουν τελείως τα παιδιά. Ελευθερία! «Μην τα εγγίζετε τα παιδιά!» Και τα παιδιά λένε: «Που θα βρούμε αλλού τέτοιο καθεστώς;» Επιδιώκουν δηλαδή να τα κάνουν ανταρτάκια, να μη θέλουν τους γονείς, να μη θέλουν τους δασκάλους, να μη θέλουν τίποτε, να μην ακούν κανέναν. Αυτό τους διευκολύνει στον σκοπό τους. Αν δεν τα κάνουν ανταρτάκια,

πώς μετά τα παιδιά θα τα κάνουν όλα κομμάτια; Και βλέπεις, τα καημένα είναι σχεδόν δαιμονισμένα.

Δαιμονισμένα ε; Τι ακριβώς εννοεί;

Μεγάλη προπαγάνδα γίνεται από σκοτεινές δυνάμεις που κατευθύνουν όσα παιδιά δεν τους κόβει πολύ το μυαλό. Στα σχολεία μερικοί δάσκαλοι λένε: «Για να έχετε πρωτοβουλία, να μη σέβεστε, να μην υποτάσσεστε στους γονείς», και τα αχρηστεύουν. Μετά τα παιδιά δεν ακούνε ούτε γονείς ούτε δασκάλους. Και είναι δικαιολογημένα, γιατί νομίζουν πως έτσι πρέπει να κάνουν. Τα υποστηρίζει και το κράτος, τα κανοναρχούν, τα εκμεταλλεύονται και οι άλλοι που δεν νοιάζονται ούτε για Πατρίδα ούτε για οικογένεια ούτε για τίποτε, για να πραγματοποιήσουν τα σχέδιά τους. Ε, αυτό λίγο-πολύ έχει κάνει πολύ κακό στην νεολαία σήμερα, πάρα πολύ κακό, μέχρι που καταλήγουν τα παιδιά να έχουν αρχηγό τον διάβολο με τα κέρατα! Η σατανολατρία έχει εξαπλωθή πολύ. Ακούς σε μερικά κέντρα όλη την νύχτα να τραγουδούν: «Σατανά, σε λατρεύουμε, δεν θέλουμε τον Χριστό. Εσύ μας τα δίνεις όλα». Φοβερό! Τι σας δίνει και τι σας παίρνει, κακόμοιρα παιδιά!

Μπρρρ! Μάλλον αναφέρεται στη σατανική μουσική της χέβι μέταλ! Το κήρυγμα συνεχίζεται:

Η σημερινή νεολαία μοιάζει με το μοσχαράκι που είναι δεμένο στο λιβάδι και κλωτσάει, τραβάει συνέχεια το σχοινί, βγάζει τον πάσσαλο και αρχίζει να τρέχη, αλλά σκαλώνει κάπου και περδικλώνεται άσχημα και στο τέλος το κατασπαράζουν τα άγρια θηρία. Το φρένο βοηθάει, όταν είναι μικρό το παιδί. Το βλέπεις, ανεβαίνει πάνω στον τοίχο και υπάρχει φόβος να σκοτωθή. «Μη, μη», φωνάζεις, του δίνεις και κανένα σκαμπίλι. Μετά δεν σκέφτεται ότι θα σκοτωθή, σκέφτεται μη φάη το σκαμπίλι και προσέχει. Τώρα δεν υπάρχουν ούτε στα σχολεία τιμωρίες ούτε στον στρατό καψώνια. Γι΄ αυτό οι νέοι παιδεύουν τους γονείς και το έθνος. Στον στρατό παλιά, όσο πιο σκληροί ήταν οι αρχηγοί στην Εκπαίδευση, τόσο πιο πολλή παλληκαριά έδειχναν οι στρατιώτες στην μάχη.

Σπουδαίες και επιστημονικές εκπαιδευτικές μέθοδοι... Σκαμπίλι στα παιδιά, καψώνι στο στρατό! Για το φιλόχριστο ημών στρατό όμως, έχει κι άλλα να πει:

Μια φορά ήρθαν δυο νεαροί στο Καλύβι με κάτι μαλλιά μέχρι κάτω. Πήγα να τους κουρέψω, αντέδρασαν, βιαζόμουν και εγώ, και μόνον τους κέρασα. Είχα και ένα γατί εκεί πέρα. «Να το πάρω;» λέει ο ένας. «Πάρ΄ το», του λέω. Πήγαν από εκεί στην Ιβήρων, μια ώρα δρόμο, με το γατί ο ένας στην αγκαλιά –και να βρέχη. Ζήτησε εκεί να μείνη στο Αρχονταρίκι με το γατί. «Δεν γίνεται», του είπαν και έμεινε έξω στην βροχή όλη νύχτα. Αν του έλεγες να φυλάξη μια ώρα σκοπιά, θα σου έλεγε: «Όχι, δεν μπορώ», αλλά να καθήση μια νύχτα έξω με το γατί, μπορεί.

Σήμερα υπάρχει ένα πνεύμα χλιαρό, καθόλου ανδρισμός, καθόλου θυσία. Όλα τα μετέτρεψαν με την σημερινή βλαμμένη λογική. Και βλέπεις, ενώ παλιά πήγαιναν εθελοντές στον στρατό, τώρα παίρνουν τρελλάδικο χαρτί, για να μην υπηρετήσουν. Κοιτάζουν τι να κάνουν, για να μην πάνε στρατιώτες. Πού πρώτα;

Εκτός από καλόγερος ήταν και κουρέας! Πραγματικά πολυτάλαντος! Με το μαλλιά νεανία πάντως εκνευρίστηκα. Ακούς εκεί να μη θέλει να πεθάνει για την πατρίδα του, ο παλιογραικύλος, ο θολοκουλτουριαραίος... Εδώ σταματάω το αφιέρωμα στον Παΐσιο, καθώς τράβηξε πολύ σε μέγεθος. Θα συνεχίσω με αφιερώματα και σε άλλους σεβάσμιους παππούληδες στο μέλλον.

Δείτε και:

• http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/monasticism/gerontes.htm
• http://orthodox-world.pblogs.gr
• http://paisios-logoi.blogspot.com

(UPDATE 11/11: Άλλαξα την αρχική φωτό του Πορφύριου με την πιο ταιριαστή του Παΐσιου)