Ο μετα-νεωτερικός ηγεμών (Μέρος 1ο)

Κάτι περίεργο εκ πρώτης όψης συμβαίνει στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου. Μετά τις διαδοχικές αλλαγές ηγεσιών σε Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία, οι πολίτες φαίνονται από ικανοποιημένοι ως ευτυχισμένοι. Μικρή σημασία έχει το ότι αυτές οι αλλαγές έγιναν «πραξικοπηματικά» σε Ελλάδα και Ιταλία, ενώ «δημοκρατικά» στην Ισπανία. Ας ρίξουμε μια ματιά στην κατάσταση στην Ισπανία, όπου μετά τις χθεσινές εκλογές συγκέντρωσε μεγάλη πλειοψηφία ο υποψήφιος του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος, Μαριάνο Ραχόι (Ελευθεροτυπία):

...η προεκλογική επικοινωνιακή πολιτική του κόμματος επέβαλε στον υποψήφιό του να μην αναφερθεί καθόλου στα συγκεκριμένα μέτρα που θα υποχρεωθεί να εφαρμόσει για τη διαχείριση της κλιμακούμενης οικονομικής κρίσης. Η σιωπή αυτή του Μαριάνο Ραχόι, του υποψηφίου του Λαϊκού Κόμματος και αδιαμφισβήτητου νέου πρωθυπουργού, σύμφωνα με τους προεκλογικούς καθοδηγητές του, επιβλήθηκε για να μη συρρικνωθεί το ποσοστό της κάλπης και να μη χαθεί η χρυσή ευκαιρία της απόλυτης πλειοψηφίας... Ο Μαριάνο Ραχόι βέβαια, όσο dull κι αν είναι, αποτελεί την τελευταία (προς διάψευση) ελπίδα των Ισπανών, μετά την ανυποληψία στην οποία περιήλθε ο απερχόμενος Σοσιαλιστής πρωθυπουργός Χοσέ Λουίς Ροντρίγκεθ Θαπατέρο, που, αν και θεωρείται ο προοδευτικότερος πρωθυπουργός στην ιστορία της χώρας, χρεώθηκε τα δεινά της οικονομικής κρίσης στην ευρωζώνη.

Παρατηρούμε ότι ο λαός εναποθέτει τεράστιες ελπίδες στον Ραχόι, χωρίς όμως να βασίζεται σε οποιαδήποτε υπόσχεσή του για βελτίωση του κοινωνικού κράτους, μείωση της ανεργίας, περιορισμού της λιτότητας, κλπ. Περνώντας στη γειτονική Ιταλία, η κατάσταση είναι παρόμοια (Καθημερινή):

Η νέα ιταλική κυβέρνηση, της οποίας ηγείται ο Μάριο Μόντι, σημειώνει ρεκόρ δημοτικότητας, με σχεδόν το 80% των Ιταλών να εκφράζει θετική γνώμη γι'αυτήν, δείχνει δημοσκόπηση, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύονται σήμερα στην ιταλική εφημερίδα Λα Ρεπούμπλικα... «Μια εβδομάδα ήταν αρκετή για να αλλάξει το κλίμα στην κοινή γνώμη και να περάσει από την κατάθλιψη στην ευφορία», σχολιάζει το ινστιτούτο δημοσκοπήσεων, σημειώνοντας ότι πρόκειται για «μια πλειοψηφία άνευ προηγουμένου» στη μεταπολεμική ιστορία της Ιταλίας.

Οι πολίτες της Ιταλίας υποδέχονται με ενθουσιασμό τον τραπεζίτη, μέλος της Τριμερούς Επιτροπής, Μάριο Μόντι, παρά το γεγονός ότι δεν τον ψήφισαν και δεν γνωρίζουν πολλά γι' αυτόν. Η κοινή γνώμη έχει διαμορφωθεί με παρόμοιο τρόπο και στη χώρα μας, απέναντι στον νέο πρωθυπουργό, Λουκά Παπαδήμο (Το Βήμα):

Από την οργή στην ηρεµία και στην αισιοδοξία πέρασε η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών. Από την οργή που την είχε κυριεύσει από τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της 27ης Οκτωβρίου και τις αντιδράσεις για το δηµοψήφισµα στην ηρεµία και στην ασφάλεια του σχηµατισµού κυβέρνησης ευρύτερης συνεργασίας υπό τον κ. Λουκά Παπαδήµο.Η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών επιδοκιµάζει την κυβέρνηση ευρύτερης συνεργασίας και αισθάνεται τώρα περισσότερο ασφαλής ότι θα παραµείνει η χώρα στο ευρώ... Με συντριπτική επίσης πλειοψηφία οι πολίτες επιδοκιµάζουν και την τοποθέτηση του κ. Λουκά Παπαδήµου ως επικεφαλής της κυβέρνησης συνεργασίας. Το 72,9% θεωρεί ότι ήταν «σωστή και µάλλον σωστή απόφαση» , ενώ το 20% θεωρεί ότι ήταν «λάθος και µάλλον λάθος απόφαση».

Και στις τρεις περιπτώσεις επιλέχθηκε ένας ηγέτης για τον οποίο ο λαός γνώριζε από λίγα ως τίποτε, όπως επίσης δεν έγινε καμία ουσιαστική δέσμευση για τη βελτίωση του επιπέδου ζωής των πολιτών. Μάλιστα, όλες οι ενδείξεις είναι προς την κατεύθυνση ότι οι νέοι πρωθυπουργοί θα συνεχίσουν ακάθεκτοι στο δρόμο που χάραξαν οι προκάτοχοί τους και μάλιστα με μεγαλύτερη «αποφασιστικότητα», καθώς διαθέτουν ισχυρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Για ποιο λόγο λοιπόν οι λαοί του ευρωπαϊκού νότου αντιδρούν τόσο περίεργα, τόσο ενάντια στην κοινή λογική; Στην Ελλάδα και την Ιταλία μάλιστα, οι νέοι πρωθυπουργοί δεν προέκυψαν από οποιαδήποτε είδους εκλογική διαδικασία, αλλά επιβλήθηκαν από τους ιθύνοντες της Ε.Ε. Ένα άρθρο στους New York Times, με τίτλο «Συνωμοσίες, πραξικοπήματα και νομίσματα», αναλύει σε βάθος την κατάσταση:

Λίγοι στεναχωρήθηκαν στην Ιταλία και την Ελλάδα για την πτώση του Μπερλουσκόνι και του Παπανδρέου- εκατέρωθεν διεφθαρμένοι και άμοιροι- από το άξονα Βρυξελλών-Βερολίνου-Παρισιού. Ωστόσο, οι εσπευσμένες αναχωρήσεις τους, τις οποίες χαιρετίζουμε, άνοιξαν ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό παράθυρο που δείχνει πως θα είναι το πραγματικό ευρωπαϊκό κράτος του μέλλοντος. Η σταθερότητα θα επιτευχθεί εις βάρος της δημοκρατίας: Οι τελετουργίες των κοινοβουλίων και των εκλογών θα παραμείνουν, όμως οι πραγματικές αποφάσεις θα λαμβάνονται από την περίφημη «Ομάδα της Φρανκφούρτης» και του ad hoc εσωτερικού κύκλου που αποτελείται από την Μέρκελ, τον Σαρκοζί και μίας συστάδας τραπεζιτών και αξιωματούχων της ΕΕ, που έχει αναλάβει από τον Οκτώβριο την διαχείριση κρίσης που βιώνει η Ευρώπη.

Είναι φανερό λοιπόν πως δεν εφαρμόζεται απλά μια σκληρή και αντιλαϊκή πολιτική, αλλά συγχρόνως περιστέλλονται βάναυσα τα δημοκρατικά δικαιώματα και οι ελευθερίες των πολιτών. Το σημαντικότερο ίσως ανάμεσά τους είναι το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι, που είναι το τελευταίο εναπομείναν ψήγμα δημοκρατίας στις λεγόμενες αστικές, κοινοβουλευτικές «δημοκρατίες». Διολισθαίνουμε ταχύτατα προς μια δικτατορία των τραπεζών και του διεθνούς κεφαλαίου, που δεν τηρεί πια ούτε το πρόσχημα της «νομιμοποίησης» μέσω των εκλογών. Το ανησυχητικότερο όλων είναι πως ο λαός όχι απλά δεν διαμαρτύρεται, αλλά υποτάσσεται με ανακούφιση στους νέους δικτάτορες, προβιβάζοντας τους στη φαντασία του σε «σωτήρες» και «μεσσίες».

Η άνοδος λοιπόν αυτού του μετα-νεωτερικού τύπου ηγεμόνα στη συνείδηση του κόσμου είναι ένα θέμα που πρέπει να εξεταστεί από όλες τις πλευρές, με σκοπό την ανεύρεση προτάσεων για την αντιμετώπισή του. Στο επόμενο άρθρο θα προσπαθήσω να αναλύσω το φαινόμενο, επιμένοντας στην ατομική και μαζική ψυχολογία. Περιμένω επίσης τις δικές σας απόψεις, με σκοπό να γίνει μια εποικοδομητική συζήτηση από όπου θα προκύψουν νέα συμπεράσματα.