Προβληματισμοί: το ζήτημα των εκτρώσεων

Απόψε επανέρχομαι με ένα κείμενο που περισσότερο έχει σκοπό να προβληματίσει και να οδηγήσει σε συζήτηση. Θα ασχοληθώ με το αμφιλεγόμενο θέμα των εκτρώσεων, παρουσιάζοντάς σας μερικά στοιχεία που συνηγορούν υπέρ της κάθε διαφορετικής πλευράς, δηλαδή με όσους συμφωνούν, αλλά και με όσους καταδικάζουν την πρακτική των εκτρώσεων. Αρχικά, θα ξεκινήσω με έναν ορισμό. Σύμφωνα με τον καθηγητή Ι. Μπόντη, έκτρωση είναι η διακοπή της κύησης πριν το κύημα ολοκληρώσει την ενδομήτρια ανάπτυξή του ώστε να είναι βιώσιμο, δηλαδή πριν να συμπληρώσει την 24η εβδομάδα της κύησης. Οι εκτρώσεις διακρίνονται σε αυτόματες και τεχνητές. Στην καθομιλουμένη, με τον όρο «εκτρώσεις» αναφερόμαστε κυρίως στις τεχνητές, ενώ για τις αυτόματες χρησιμοποιούμε τη λέξη «αποβολές».

Η τεχνητή διακοπή της κύησης μπορεί να γίνει με χειρουργικά, αλλά και με φαρμακευτικά μέσα. Η δεύτερη εναλλακτική κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια, καθώς είναι πιο οικονομική και λιγότερο «επεμβατική». Γι' αυτό το σκοπό χρησιμοποιούνται οι ουσίες μιφεπριστόνη (γνωστή και ως RU 486, Mifegyne, Mifeprex), μισοπροστόλη (ή αλλιώς Cytotec, Arthrotec, Oxaprost , Cyprostol, Misotrol) και μεθοτρεξάτη (συνήθως σε συνδυασμό με τη μισοπροστόλη). Η βιβλιογραφία αναφέρει αποτελεσματικότητα μέχρι και 97%, αλλά και αρκετές ανεπιθύμητες ενέργειες, μέχρι θανατηφόρα αιμορραγία. Κάποιοι θεωρούν ως έκτρωση και τη χρήση του λεγόμενου «χαπιού της επόμενης ημέρας», δηλαδή της ουσίας λεβο-νοργεστρέλης, που εμποδίζει την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου στη μήτρα. Η χειρουργική μέθοδος συνίσταται σε αφαίρεση του κυήματος με αναρρόφηση ή με ειδικά εργαλεία, μέθοδος που δεν είναι απόλυτα ασφαλής, ειδικά όταν εφαρμόζεται πολλές φορές στην ίδια γυναίκα.

Οι αμβλώσεις μπορούν να γίνουν για δύο λόγους, θεραπευτικούς (σε περιπτώσεις ανατομικών ανωμαλιών του εμβρύου ασύμβατων με τη ζωή ή σοβαρών ασθενειών της μητέρας) και σε ανεπιθύμητες κυήσεις. Στην Ελλάδα έχουν νομιμοποιηθεί οι τεχνητές εκτρώσεις από τη δεκαετία του '80, ενώ επιτρέπεται η διακοπή της κύησης μέχρι και τη 12η εβδομάδα. Ο αριθμός των εκτρώσεων που διενεργούνται στη χώρα μας κάθε χρόνο υπολογίζεται μεταξύ 150 και 200 χιλιάδων, τη στιγμή που οι γεννήσεις δεν ξεπερνούν τις 100 χιλιάδες! Σε άλλες χώρες η πρακτική των εκτρώσεων είναι απαγορευμένη ή επιτρέπεται μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως μετά από βιασμό ή για θεραπευτικούς λόγους. Όμως, η δια νόμου απαγόρευση έχει οδηγήσει και σε πολλά προβλήματα, καθώς συχνά νεαρά κορίτσια οδηγούνται στη λύση της παράνομης έκτρωσης, συχνά από «μάγους-γιατρούς» που δεν εφαρμόζουν τους στοιχειώδεις κανόνες υγιεινής και ασφάλειας, με αποτέλεσμα 100.000 γυναίκες να πεθαίνουν κάθε χρόνο στον κόσμο, από έκνομες και μη ασφαλείς μεθόδους έκτρωσης.

Τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιείται η αμφιλεγόμενη οργάνωση «γυναίκες στα κύματα», που με έδρα της την Ολλανδία ταξιδεύει κάθε χρόνο σε χώρες όπου η άμβλωση θεωρείται παράνομη. Σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας, οι νόμοι των κρατών ισχύουν μέχρι την απόσταση των 12 ναυτικών μιλίων από τη στεριά. Το πλοίο της οργάνωσης σταθμεύει πέραν της απόστασης αυτής, οπότε ισχύει ο ολλανδικός νόμος που επιτρέπει τις εκτρώσεις. Η οργάνωση αυτή έχει επιτελέσει σημαντικό έργο, ενημερώνοντας τις γυναίκες ανά τον κόσμο σε θέματα αντισύλληψης και διακοπής της κύησης, αλλά και διενεργώντας φαρμακευτικές εκτρώσεις σε όσες το επιθυμούν. Οι επικριτές τους, μεταξύ άλλων, τους έχουν προσάψει κατηγορίες για χρηματισμό από τις φαρμακευτικές εταιρίες που παράγουν τα συγκεκριμένα χάπια. Ακόμα, πολλοί είναι σκεπτικοί απέναντι στις μεθόδους (κάτω φώτο) με τις οποίες προσπαθούν να αποκτήσουν δημοσιότητα, θυμίζοντας την ακτιβιστική “Greenpeace”.

Η Εκκλησία αποτελεί ίσως τον μεγαλύτερο πολέμιο των εκτρώσεων σε όλο τον κόσμο, οδηγώντας τους πιστούς σε συχνές κινητοποιήσεις και πιέζοντας τις κυβερνήσεις για αυστηρότερες νομοθεσίες. Για να σας δώσω μια ιδέα μέχρι που μπορεί να φτάσει, θα σας παρουσιάσω την ακόλουθη είδηση από το Μετανάστη:

ΤΗΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ακόμη και του προέδρου της Βραζιλίας Λούιζ Ιγνάσιο Λούλα ντα Σίλβα προκάλεσε η απόφαση καθολικού αρχιεπισκόπου να αφορίσει με τις ευλογίες του Βατικανού τη μητέρα και τους γιατρούς ενός 9χρονου κοριτσιού, το οποίο υποβλήθηκε σε άμβλωση όταν έμεινε έγκυος έχοντας πέσει θύμα βιασμού από τον πατριό του. «Είναι μια θλιβερή ιστορία αλλά η ζωή πρέπει πάντα να προστατεύεται», δήλωσε στην εφημερίδα «La Stampa» ο καρδινάλιος Τζοβάνι Μπατίστα Ρε δικαιολογώντας την απόφαση του Βραζιλιάνου αρχιεπισκόπου Χοσέ Καρντόζο Σομπρίνιο. Σύμφωνα με την αστυνομία, το κορίτσι από την ηλικία των 6 ετών είχε πέσει θύμα βιασμού από τον 23χρονο πατριό του, για τον οποίο η Καθολική Εκκλησία δεν επιφύλαξε ποινή.

Η ''αμαρτία''

Ο πρόεδρος Λούλα εξέφρασε τη λύπη του «ως χριστιανός καθολικός» για το γεγονός ότι ένας επίσκοπος προσεγγίζει τόσο συντηρητικά ένα τέτοιο θέμα. «Η ζωή του κοριτσιού θα έμπαινε σε κίνδυνο αν γεννούσε. Νομίζω ότι από αυτή την άποψη η Ιατρική είναι πιο δίκαιη από την Εκκλησία», προσέθεσε.

Όπως έκαναν γνωστό οι γιατροί, το κορίτσι που έχει ύψος 1,36 μ. και ζυγίζει 33 κιλά αν δεν διέκοπτε την εγκυμοσύνη θα μπορούσε να πεθάνει. Για το Βατικανό, ωστόσο, ούτε αυτό μπορεί να δικαιολογήσει μια άμβλωση. «Η άμβλωση είναι πάντα αμαρτία», τόνισε ο αρχιεπίσκοπος. Άφησε πάντως ένα παράθυρο ανοιχτό για την «αμαρτωλή» μητέρα και τους γιατρούς: «Ο αφορισμός σε μια περίπτωση όπως αυτή είναι αυτόματος. Αυτό δεν σημαίνει ότι τους περιμένει η Κόλαση. Όλοι μπορούν να μετανοήσουν. Θα δεχόμουν ευχαρίστως αυτή τη μητέρα αν ζητούσε συγχώρηση». Το κορίτσι γλίτωσε τον αφορισμό μόνο επειδή είναι ανήλικο. Όπως σημειώνει ο «Ιndependent», το επεισόδιο αυτό αποτελεί «καταστροφή για τις δημόσιες σχέσεις του Βατικανού». Και έρχεται μερικές ημέρες μετά τις συστάσεις της Καθολικής Εκκλησίας στους πιστούς να κάνουν...«νηστεία» από τα κινητά τηλέφωνα και δημοφιλείς σελίδες του Διαδικτύου όπως το Facebook την περίοδο της Σαρακοστής.

Σοκαριστικό, όσο και αληθινό... Ο παραλογισμός της θρησκείας είναι κάτι με το οποίο ασχολούμαι στα περισσότερα άρθρα μου και γι' αυτό δεν θα σχολιάσω παραπάνω. Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός οτι όσο πιο έντονη είναι η παρουσία της θρησκείας σε μια χώρα, τόσο πιο αυστηροί είναι οι νόμοι κατά των εκτρώσεων. Όσοι είναι πολέμιοι των εκτρώσεων είναι συνήθως θρησκόληπτοι άνθρωποι και υποστηρίζουν οτι η έκτρωση ισοδυναμεί με φόνο, καθώς σύμφωνα με τις μονοθεϊστικές τουλάχιστον θρησκείες η ζωή ξεκινάει «εξ άκρας συλλήψεως». Μια κάπως υπερβολική άποψη, αφού με το «χάπι της επόμενης ημέρας» αποβάλεται μόνο ένα κύτταρο, που δεν μπορεί να θεωρηθεί ολόκληρος οργανισμός.

Οι υποστηρικτές των εκτρώσεων πιστεύουν οτι η διακοπή της κύησης είναι αναφαίρετο δικαίωμα κάθε γυναίκας, όπως το εκλέγειν και το εκλέγεσθαι. Προβάλουν ως επιχειρήματα τις περιπτώσεις βιασμών, αιμομιξίας και νεαρής ηλικίας της μητέρας, στις οποίες «επιβάλεται» ηθικά να τερματιστεί η εγκυμοσύνη. Όμως ούτε αυτοί έχουν απόλυτο δίκιο. Αν και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία, σύμφωνα με μαρτυρίες γυναικολόγων οι συντριπτικά περισσότερες γυναίκες που ζητούν έκτρωση δεν είναι θύματα βιασμού, ανήλικες, ούτε καν ανύπαντρες. Συνήθως είναι παντρεμένες γυναίκες που «δεν είναι έτοιμες ακόμα για παιδί» ή που έχουν δύο παιδιά και «δεν θέλουν τρίτο». Προσωπικά γνωρίζω κυρία που γέννησε δύο παιδιά και από τότε έχει κάνει...12 εκτρώσεις!

Τελικά, τι συμπέρασμα βγαίνει από όλα αυτά; Τα στοιχεία που παρουσίασα είναι αντιφατικά, καθώς το ίδιο το πρόβλημα δεν είναι τόσο απλό όσο φαίνεται με την πρώτη ματιά. Η άποψή μου για την τεχνητή έκτρωση είναι πως πρέπει να αντιμετωπίζεται ως έσχατη λύση. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, αυτό που αφαιρείται δεν είναι κάτι άψυχο, αλλά το ίδιο το παιδί της γυναίκας που το αποφασίζει. Είναι εξοργιστικό να εξοντώνεται ένα έμβρυο κάθε φορά που ο σύντροφος δεν ήθελε να χρησιμοποιήσει προφυλακτικό, «για καλύτερη αίσθηση». Είναι μέγιστης σημασίας να χρησιμοποιείται αντισύλληψη, είτε με τη μορφή χαπιών, είτε με τη μορφή προφυλακτικών από latex. Η απαγόρευση αυτών των μεθόδων από Εκκλησίες όπως η καθολική δεν είναι απλά ανόητη, είναι και επικίνδυνη.

Τι μπορεί να κάνει το κράτος; Πάντως, σίγουρα όχι να ψηφίσει πιο αυστηρούς νόμους, καθώς το αποτέλεσμα θα ήταν περισσότερες νέες γυναίκες θύματα των παράνομων εκτρώσεων. Όλα είναι θέμα νοοτροπίας και αυτή μπορεί να αλλάξει μόνο μέσα από τη σωστή και διαρκή ενημέρωση, ακόμα και σε παιδιά Γυμνασίου. Όχι μόνο για την αναγκαιότητα της αντισύλληψης και τους τρόπους της, αλλά και για τις επιλογές που υπάρχουν αν μια μητέρα δεν θέλει να μεγαλώσει το παιδί που κυοφορεί. Εννοώ την υιοθεσία, μια πρακτική που θεωρείται ακόμα «ταμπού» στη χώρα μας. Σκεφτείτε οτι παράλληλα με τις χιλιάδες εκτρώσεις υπάρχουν και πολλά άτεκνα ζευγάρια, που μπλέκουν με διαβόητα ιδρύματα όπως ο «άγιος Στυλιανός» (μεγάλη η χάρη του), δωροδοκώντας και παρακαλώντας για να αποκτήσουν ένα παιδί. Συχνά καταφεύγουν και στο παράνομο «εμπόριο βρεφών», από φτωχές γυναίκες που πουλούν τα νεογνά τους για να ζήσουν.

Τα λυπηρά αυτά φαινόμενα μπορούν να περιοριστούν στο ελάχιστο, αν όσες έγκυες γυναίκες δεν θέλουν ή δεν μπορούν να μεγαλώσουν τα παιδιά τους, τα έδιναν για υιοθεσία σε κάποιο άτεκνο ζευγάρι. Όσο ταμπού κι αν θεωρείται το να «δώσεις το παιδί σου», είναι απείρως προτιμότερο από το να το σκοτώσεις. Εδώ η πολιτεία μπορεί να συμβάλει με την παροχή διευκολύνσεων στις γυναίκες που το επιθυμούν, όπως άδεια μετ' αποδοχών από την εργασία, ενώ να τηρείται εχεμύθεια στην όλη διαδικασία. Είναι απαράδεκτο να ζούμε στον 21ο αιώνα και να υπάρχουν γυναίκες που να μην έχουν τη δυνατότητα να μεγαλώσουν τρίτο παιδί και να επιλέγουν την έκτρωση από την υιοθεσία, επειδή φοβούνται τις «κακές γλώσσες» της γειτονιάς...

Δείτε και:

• http://www.womenonwaves.org
• http://metanastis.blogspot.com/2009/03/losing-my-religion.html