Αν και δεν συνηθίζω να αναδημοσιεύω, θα παραθέσω σήμερα ένα εξαιρετικό άρθρο του Αμερικανού συγγραφέα, γλωσσολόγου, φιλοσόφου και πολιτικού ακτιβιστή Νόαμ Τσόμσκι. Επίκαιρο σήμερα όσο ποτέ, το κείμενο του Τσόμσκι παρουσιάζει μια σύνοψη των τεχνικών που μεθοδευμένα χρησιμοποιούν οι ιθύνοντες των Μέσων Μαζικής Εξημέρωσης (κατά τον Πανούση), προκειμένου να χειραγωγήσουν και να κατευθύνουν τους ανθρώπους, μεταβάλλοντάς τους σε ένα άβουλο, μουδιασμένο και υποταγμένο πλήθος. Η μόνη δική μου προσθήκη είναι μερικές φωτογραφίες από τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα... (UPDATE 6/8/11: Σύμφωνα με τον omadeon, η πατρότητα του κειμένου δεν ανήκει στον Τσόμσκι, αλλά σε κάποιον Γάλλο με το όνομα Sylvain Simsit!)
1. Η Στρατηγική της απόσπασης της προσοχής
Το θεμελιώδες στοιχείο τού κοινωνικού ελέγχου είναι η στρατηγική τής απόσπασης τής προσοχής που έγκειται στην εκτροπή τής προσοχής τού κοινού από τα σημαντικά προβλήματα και τις αποφασισμένες από τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ αλλαγές μέσω τής τεχνικής τού κατακλυσμού συνεχόμενων αντιπερισπασμών και ασήμαντων πληροφοριών. Η στρατηγική τής απόσπασης τής προσοχής είναι επίσης απαραίτητη για να μην επιτρέψει στο κοινό να ενδιαφερθεί για απαραίτητες γνώσεις στους τομείς τής επιστήμης, τής οικονομίας, τής ψυχολογίας, τής νευροβιολογίας και τής κυβερνητικής. «Διατηρήστε την προσοχή τού κοινού αποσπασμένη, μακριά από τα αληθινά κοινωνικά προβλήματα, αιχμάλωτη θεμάτων που δεν έχουν καμία σημασία. Διατηρήστε το κοινό απασχολημένο, τόσο πολύ ώστε να μην έχει καθόλου χρόνο για να σκεφτεί - πίσω στο αγρόκτημα, όπως τα υπόλοιπα ζώα» (απόσπασμα από το κείμενο: "Αθόρυβα όπλα για ήρεμους πολέμους").
2. Δημιουργία προβλημάτων και μετά προσφορά λύσεων
Αυτή η μέθοδος καλείται επίσης «πρόβλημα-αντίδραση-λύση». Δημιουργείται ένα πρόβλημα, μια προβλεφθείσα «κατάσταση» για να υπάρξει μια κάποια αντίδραση από τον κόσμο, με σκοπό αυτός ο ίδιος να ορίσει τα μέτρα που η εξουσία θέλει να τον κάνει να δεχτεί. Για παράδειγμα: Αφήνεται να ξεδιπλωθεί και να ενταθεί η αστική βία ή οργανώνονται αιματηρές επιθέσεις που αποσκοπούν στο να απαιτήσει ο κόσμος νόμους ασφαλείας και πολιτικές εις βάρος τής ελευθερίας. Ή ακόμα: Δημιουργούν μία οικονομική κρίση ώστε να γίνει αποδεκτή ως αναγκαίο κακό η υποχώρηση τών κοινωνικών δικαιωμάτων και η διάλυση τών δημόσιων υπηρεσιών.
3. Η στρατηγική της σταδιακής εφαρμογής
Για να γίνουν αποδεκτά τα διάφορα απαράδεκτα μέτρα, αρκεί η σταδιακή εφαρμογή τους, λίγο λίγο, επί συναπτά έτη. Κατά αυτόν τον τρόπο επιβλήθηκαν τις δεκαετίες του ΄80 και ΄90 οι δραστικά νέες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες (νεοφιλελευθερισμός): ανύπαρκτο κράτος, ιδιωτικοποιήσεις, ανασφάλεια, ελαστικότητα, μαζική ανεργία, μισθοί που δεν εξασφαλίζουν ένα αξιοπρεπές εισόδημα, τόσες αλλαγές που θα είχαν προκαλέσει επανάσταση αν είχαν εφαρμοστεί μονομιάς.
4. Η στρατηγική τς αναμονής
Ένας άλλος τρόπος για να γίνει αποδεκτή μια αντιλαϊκή απόφαση είναι να την παρουσιάσουν ως «επώδυνη και αναγκαία», εξασφαλίζοντας τη συγκατάβαση του λαού τη δεδομένη χρονική στιγμή και εφαρμόζοντάς τη στο μέλλον. Είναι πιο εύκολο να γίνει αποδεκτή μια μελλοντική θυσία απ' ό,τι μία άμεση. Κατά πρώτον επειδή η προσπάθεια δεν καταβάλλεται άμεσα και κατά δεύτερον επειδή το κοινό, η μάζα, πάντα έχει την τάση να ελπίζει αφελώς ότι «τα πράγματα θα φτιάξουν στο μέλλον» και ότι οι απαιτούμενες θυσίες θα αποφευχθούν. Αυτό δίνει περισσότερο χρόνο στο κοινό να συνηθίσει στην ιδέα των αλλαγών και να τις αποδεχτεί με παραίτηση όταν φτάσει το πλήρωμα του χρόνου.
5. Απεύθυνση του λόγου στο κοινό σαν να είναι στην παιδική ηλικία
Η πλειονότητα τών διαφημίσεων που απευθύνονται στο ευρύ κοινό χρησιμοποιούν λόγο, επιχειρήματα, προσωπικότητες και τόνο τής φωνής, όλα ιδιαίτερα παιδικά, πολλές φορές στα όρια τής αδυναμίας, σαν ο θεατής να ήταν μικρό παιδάκι ή διανοητικά καθυστερημένος. Όσο περισσότερο θέλουν να εξαπατήσουν το θεατή τόσο πιο πολύ υιοθετούν έναν παιδικό τόνο. Γιατί; «Αν κάποιος απευθύνεται σε ένα άτομο σαν αυτό να ήταν 12 χρονών ή και μικρότερο, αυτό λόγω τής υποβολής είναι πολύ πιθανό να τείνει σε μια απάντηση ή αντίδραση απογυμνωμένη από κάθε κριτική σκέψη, όπως αυτή ενός μικρού παιδιού» (βλ. "Αθόρυβα όπλα για ήρεμους πολέμους").
6. Πολύ περισσότερη χρήση του συναισθήματος, παρά της λογικής
Η χρήση του συναισθήματος είναι μια κλασική τεχνική προκειμένου να επιτευχθεί βραχυκύκλωμα στη λογική ανάλυση και στην κριτική σκέψη τών ατόμων. Από την άλλη, η χρήση τών συναισθημάτων ανοίγει την πόρτα για την πρόσβαση στο ασυνείδητο και την εμφύτευση ιδεών, επιθυμιών, φόβων, καταναγκασμών ή την προτροπή για ορισμένες συμπεριφορές.
7. Η διατήρηση του κοινού στην άγνοια και στην μετριότητα
Κάντε το κοινό να είναι ανήμπορο να κατανοήσει τις μεθόδους και τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο και τη σκλαβιά του. «Η ποιότητα της εκπαίδευσης που δίνεται στις κατώτερες κοινωνικές τάξεις πρέπει να είναι η φτωχότερη και μετριότερη δυνατή, έτσι ώστε το χάσμα της άγνοιας μεταξύ τών κατώτερων και τών ανώτερων κοινωνικών τάξεων να είναι και να παραμένει αδύνατον να γεφυρωθεί» (βλ. "Αθόρυβα όπλα για ήρεμους πολέμους").
8. Ενθάρρυνση του κοινού να είναι ικανοποιημένο με τη μετριότητα
Προωθήστε στο κοινό την ιδέα ότι είναι της μόδας να είσαι ηλίθιος, χυδαίος και αμόρφωτος.
9. Ενίσχυση της αυτοενοχής
Κάντε τα άτομα να πιστέψουν ότι αυτά και μόνον αυτά είναι ένοχα για την κακοτυχία τους, εξαιτίας τής ανεπάρκειας τής νοημοσύνης τους, τών ικανοτήτων ή τών προσπαθειών τους. Έτσι, τα άτομα αντί να εξεγείρονται ενάντια στο οικονομικό σύστημα, υποτιμούν τους εαυτούς τους και νιώθουν ενοχές, κάτι που δημιουργεί μια γενικευμένη κατάσταση κατάθλιψης, τής οποίας απόρροια είναι η αναστολή τής δράσης. Και όπως γνωρίζουμε χωρίς δράση, δεν υπάρχει επανάσταση.
10. Το σύστημα γνωρίζει τα άτομα καλύτερα απ' ότι αυτά τους εαυτούς τους
Κατά τα τελευταία 50 χρόνια, η ταχεία πρόοδος τής επιστήμης έχει δημιουργήσει ένα αυξανόμενο κενό μεταξύ τών γνώσεων τού κοινού και εκείνων που κατέχουν και χρησιμοποιούν οι κυρίαρχες ελίτ. Χάρη στη βιολογία, στη νευροβιολογία και στην εφαρμοσμένη ψυχολογία, το σύστημα έχει επιτύχει μια εξελιγμένη κατανόηση τών ανθρώπων, τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Το σύστημα έχει καταφέρει να γνωρίζει καλύτερα τον «μέσο άνθρωπο» απ' ό,τι αυτός γνωρίζει τον εαυτό του. Αυτό σημαίνει ότι στις περισσότερες περιπτώσεις το σύστημα ασκεί μεγαλύτερο έλεγχο και μεγάλη εξουσία πάνω στα άτομα, μεγαλύτερη από αυτήν που τα ίδια ασκούν στους εαυτούς τους.
1. Η Στρατηγική της απόσπασης της προσοχής Το θεμελιώδες στοιχείο τού κοινωνικού ελέγχου είναι η στρατηγική τής απόσπασης τής προσοχής που έγκειται στην εκτροπή τής προσοχής τού κοινού από τα σημαντικά προβλήματα και τις αποφασισμένες από τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ αλλαγές μέσω τής τεχνικής τού κατακλυσμού συνεχόμενων αντιπερισπασμών και ασήμαντων πληροφοριών. Η στρατηγική τής απόσπασης τής προσοχής είναι επίσης απαραίτητη για να μην επιτρέψει στο κοινό να ενδιαφερθεί για απαραίτητες γνώσεις στους τομείς τής επιστήμης, τής οικονομίας, τής ψυχολογίας, τής νευροβιολογίας και τής κυβερνητικής. «Διατηρήστε την προσοχή τού κοινού αποσπασμένη, μακριά από τα αληθινά κοινωνικά προβλήματα, αιχμάλωτη θεμάτων που δεν έχουν καμία σημασία. Διατηρήστε το κοινό απασχολημένο, τόσο πολύ ώστε να μην έχει καθόλου χρόνο για να σκεφτεί - πίσω στο αγρόκτημα, όπως τα υπόλοιπα ζώα» (απόσπασμα από το κείμενο: "Αθόρυβα όπλα για ήρεμους πολέμους").
2. Δημιουργία προβλημάτων και μετά προσφορά λύσεων Αυτή η μέθοδος καλείται επίσης «πρόβλημα-αντίδραση-λύση». Δημιουργείται ένα πρόβλημα, μια προβλεφθείσα «κατάσταση» για να υπάρξει μια κάποια αντίδραση από τον κόσμο, με σκοπό αυτός ο ίδιος να ορίσει τα μέτρα που η εξουσία θέλει να τον κάνει να δεχτεί. Για παράδειγμα: Αφήνεται να ξεδιπλωθεί και να ενταθεί η αστική βία ή οργανώνονται αιματηρές επιθέσεις που αποσκοπούν στο να απαιτήσει ο κόσμος νόμους ασφαλείας και πολιτικές εις βάρος τής ελευθερίας. Ή ακόμα: Δημιουργούν μία οικονομική κρίση ώστε να γίνει αποδεκτή ως αναγκαίο κακό η υποχώρηση τών κοινωνικών δικαιωμάτων και η διάλυση τών δημόσιων υπηρεσιών.
3. Η στρατηγική της σταδιακής εφαρμογής
Για να γίνουν αποδεκτά τα διάφορα απαράδεκτα μέτρα, αρκεί η σταδιακή εφαρμογή τους, λίγο λίγο, επί συναπτά έτη. Κατά αυτόν τον τρόπο επιβλήθηκαν τις δεκαετίες του ΄80 και ΄90 οι δραστικά νέες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες (νεοφιλελευθερισμός): ανύπαρκτο κράτος, ιδιωτικοποιήσεις, ανασφάλεια, ελαστικότητα, μαζική ανεργία, μισθοί που δεν εξασφαλίζουν ένα αξιοπρεπές εισόδημα, τόσες αλλαγές που θα είχαν προκαλέσει επανάσταση αν είχαν εφαρμοστεί μονομιάς.
4. Η στρατηγική τς αναμονής Ένας άλλος τρόπος για να γίνει αποδεκτή μια αντιλαϊκή απόφαση είναι να την παρουσιάσουν ως «επώδυνη και αναγκαία», εξασφαλίζοντας τη συγκατάβαση του λαού τη δεδομένη χρονική στιγμή και εφαρμόζοντάς τη στο μέλλον. Είναι πιο εύκολο να γίνει αποδεκτή μια μελλοντική θυσία απ' ό,τι μία άμεση. Κατά πρώτον επειδή η προσπάθεια δεν καταβάλλεται άμεσα και κατά δεύτερον επειδή το κοινό, η μάζα, πάντα έχει την τάση να ελπίζει αφελώς ότι «τα πράγματα θα φτιάξουν στο μέλλον» και ότι οι απαιτούμενες θυσίες θα αποφευχθούν. Αυτό δίνει περισσότερο χρόνο στο κοινό να συνηθίσει στην ιδέα των αλλαγών και να τις αποδεχτεί με παραίτηση όταν φτάσει το πλήρωμα του χρόνου.
5. Απεύθυνση του λόγου στο κοινό σαν να είναι στην παιδική ηλικία
Η πλειονότητα τών διαφημίσεων που απευθύνονται στο ευρύ κοινό χρησιμοποιούν λόγο, επιχειρήματα, προσωπικότητες και τόνο τής φωνής, όλα ιδιαίτερα παιδικά, πολλές φορές στα όρια τής αδυναμίας, σαν ο θεατής να ήταν μικρό παιδάκι ή διανοητικά καθυστερημένος. Όσο περισσότερο θέλουν να εξαπατήσουν το θεατή τόσο πιο πολύ υιοθετούν έναν παιδικό τόνο. Γιατί; «Αν κάποιος απευθύνεται σε ένα άτομο σαν αυτό να ήταν 12 χρονών ή και μικρότερο, αυτό λόγω τής υποβολής είναι πολύ πιθανό να τείνει σε μια απάντηση ή αντίδραση απογυμνωμένη από κάθε κριτική σκέψη, όπως αυτή ενός μικρού παιδιού» (βλ. "Αθόρυβα όπλα για ήρεμους πολέμους").
6. Πολύ περισσότερη χρήση του συναισθήματος, παρά της λογικήςΗ χρήση του συναισθήματος είναι μια κλασική τεχνική προκειμένου να επιτευχθεί βραχυκύκλωμα στη λογική ανάλυση και στην κριτική σκέψη τών ατόμων. Από την άλλη, η χρήση τών συναισθημάτων ανοίγει την πόρτα για την πρόσβαση στο ασυνείδητο και την εμφύτευση ιδεών, επιθυμιών, φόβων, καταναγκασμών ή την προτροπή για ορισμένες συμπεριφορές.
7. Η διατήρηση του κοινού στην άγνοια και στην μετριότητα
Κάντε το κοινό να είναι ανήμπορο να κατανοήσει τις μεθόδους και τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο και τη σκλαβιά του. «Η ποιότητα της εκπαίδευσης που δίνεται στις κατώτερες κοινωνικές τάξεις πρέπει να είναι η φτωχότερη και μετριότερη δυνατή, έτσι ώστε το χάσμα της άγνοιας μεταξύ τών κατώτερων και τών ανώτερων κοινωνικών τάξεων να είναι και να παραμένει αδύνατον να γεφυρωθεί» (βλ. "Αθόρυβα όπλα για ήρεμους πολέμους").
8. Ενθάρρυνση του κοινού να είναι ικανοποιημένο με τη μετριότηταΠροωθήστε στο κοινό την ιδέα ότι είναι της μόδας να είσαι ηλίθιος, χυδαίος και αμόρφωτος.
9. Ενίσχυση της αυτοενοχής
Κάντε τα άτομα να πιστέψουν ότι αυτά και μόνον αυτά είναι ένοχα για την κακοτυχία τους, εξαιτίας τής ανεπάρκειας τής νοημοσύνης τους, τών ικανοτήτων ή τών προσπαθειών τους. Έτσι, τα άτομα αντί να εξεγείρονται ενάντια στο οικονομικό σύστημα, υποτιμούν τους εαυτούς τους και νιώθουν ενοχές, κάτι που δημιουργεί μια γενικευμένη κατάσταση κατάθλιψης, τής οποίας απόρροια είναι η αναστολή τής δράσης. Και όπως γνωρίζουμε χωρίς δράση, δεν υπάρχει επανάσταση.
10. Το σύστημα γνωρίζει τα άτομα καλύτερα απ' ότι αυτά τους εαυτούς τους Κατά τα τελευταία 50 χρόνια, η ταχεία πρόοδος τής επιστήμης έχει δημιουργήσει ένα αυξανόμενο κενό μεταξύ τών γνώσεων τού κοινού και εκείνων που κατέχουν και χρησιμοποιούν οι κυρίαρχες ελίτ. Χάρη στη βιολογία, στη νευροβιολογία και στην εφαρμοσμένη ψυχολογία, το σύστημα έχει επιτύχει μια εξελιγμένη κατανόηση τών ανθρώπων, τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Το σύστημα έχει καταφέρει να γνωρίζει καλύτερα τον «μέσο άνθρωπο» απ' ό,τι αυτός γνωρίζει τον εαυτό του. Αυτό σημαίνει ότι στις περισσότερες περιπτώσεις το σύστημα ασκεί μεγαλύτερο έλεγχο και μεγάλη εξουσία πάνω στα άτομα, μεγαλύτερη από αυτήν που τα ίδια ασκούν στους εαυτούς τους.
6 σχόλια:
Φίλε Ανορθόδοξε έγραψες πάλι!
Ειδικά αυτό το 9 είναι που το έχουν χάψει σχεδόν όλοι. Νοιώθουν συνυπεύθυνοι για την κατάστασή μας, τόσο που φτάνουν στο σημείο να δικαιολογούν τον Πάγκαλο! Προφανώς δεν έχουν πάρει χαμπάρι ότι όλα, ακόμα και οι «ελεύθερες επιλογές» τους χειραγωγούνται από την ελίτ της εξουσίας κατά το δοκούν.
Καλό μήνα.
Φίλε Dyer
Καλό μήνα και σε σένα! Δυστυχώς, αυτές οι τακτικές κράτησαν τον κόσμο κοιμισμένο για πάνω από ένα χρόνο μετά την υπογραφή του μνημονίου. Ευτυχώς, η κοινωνία άρχισε να ξυπνά σιγά σιγά...
Θα ήθελα να τονίσω ότι το συναίσθημα πολλές φορές χρησιμοποιείται με παρόμοιο τρόπο και από δυνάμεις που επικαλούνται την κριτική σκέψη και την επανάσταση.ο Τσόμσκι είναι μεγάλη κουφαλίτσα και ξέρει πολλά από μέσα.Άλλωστε και στην αρχη της καριέρας του είχε συνεργαστεί με την ελίτ στο έργο του Συντακτικές Δομές. Tο 1956.....H εργασία αυτή χρηματοδοτήθηκε κατά ένα μέρος από τον στρατό (Signal Corps), την αεροπορία (Office of Scientific Research, Air Research and Development Command) και το ναυτικό (Office of naval Research) των HΠA, και κατά ένα άλλο μέρος από το Eθνικό Ίδρυμα Eπιστημών (National Science Foundation) και την εταιρεία Eastman Kodak.
Φίλε woody guthrie
Δεν γνωρίζω αν και κατά πόσον ο Τσόμσκι έχει συνεργαστεί με τις ελίτ. Ακόμα όμως και στην περίπτωση που ισχύει κάτι τέτοιο, τα βιβλία του αναμφισβήτητα βοηθούν πολλούς να ξυπνήσουν από το λήθαργο και να δουν τον κόσμο με μια διαφορετική οπτική.
Πιθανόν στα νιάτα του να ήταν μέρος του συστήματος και στη συνέχεια να επαναστάτησε, πιθανόν αυτό μπορεί να έγινε για να γνωρίσει τη δόξα ως συγγραφέας. Όποια και να είναι τα κίνητρά του, σίγουρα γνωρίζει πολλές πληροφορίες «από μέσα»...
@Ανορθόδοξες γειά σου. Χαθήκαμε λιγάκι, κι εγώ ήμουν εκτός διαδικτύου τον τελευταίο καιρό.
Με το θέμα αυτού του ποστ είχα ασχοληθεί εκτενώς. ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΜΙΑ σχέση με ΚΑΜΙΑ δουλειά του Τσόμσκυ. Πρόκειται περί λαθροπροσωπείας ενός Γάλλου συγγραφέα. Επίσης ο δεκάλογος έχει και παρανοήσεις. Πληροφορίες ΕΔΩ
http://omadeon.wordpress.com/2011/01/15/chomsky-hoax-manipulation-strategies/
@woody guthrie
ΦΥΣΙΚΑ και χρηματοδοτήθηκε απο το ΣΥΝΟΛΟ των αμερικανικών κρατικών και στρατιωτικών ιδρυμάτων η ΜΝΗΜΕΙΩΔΗΣ και επαναστατική εργασία του Τσόμσκυ για τις "Συντακτικές Δομές".
http://en.wikipedia.org/wiki/Syntactic_Structures
Αλλά... ΤΙΠΟΤΕ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΔΕ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΑΥΤΟ, κι όποιος πει το αντίθετο θέλει ΚΛΩΤΣΙΕΣ.
Η Γλωσσολογία ΑΛΛΑΞΕ από τον Τσόμσκυ.
To Transformational Grammar του Chomsky είναι παρόμοιας αξίας ή βαρύτητας με τη Θεωρία της Σχετικότητας, αλλά στον τομέα της Πληροφορικής και της Μαθηματικής Γλωσσολογίας. Tο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ πράμα που μετράει είναι οι χρηματοδότες. Διότι ΟΛΕΣ οι έρευνες Πληροφορικής Γλωσσολογίας στην Αμερική χρηματοδοτούνται από περίπου τα ίδια ιδρύματα, σε παραλλαγές. Σχεδόν πάντα κι από το Στρατό, την Αεροπορία ή το Ναυτικό.
Φίλε omadeon
Το είχα μυριστεί οτι μπορεί να μην είναι δικό του, γιατί σε κανένα από τα κείμενα που βήκα δεν αναφερόταν πηγή κάποιο συγκεκριμένο βιβλίο ή άρθρο του Τσόμσκυ (πλην των υποσημειώσεων για το «αθόρυβα όπλα για ήρεμους πολέμους»). Βέβαια, οι δέκα αυτές στρατηγικές υπάρχουν και στα αγγλικά, οπότε υπέθεσα οτι είναι αυθεντικό δημιούργημα του αμερικανού συγγραφέα. Τέλος πάντων, αυτά παθαίνει κανείς όταν αναδημοσιεύει από το διαδίκτυο χωρίς επαρκή έρευνα των πηγών... Το κείμενο θα το κρατήσω πάντως γιατί είναι καλό :)
Δημοσίευση σχολίου