Σάββατο 1 Οκτωβρίου 2011

Δούλοι στη γαλέρα των τραπεζών

Έχω συχνά υποστηρίξει μέσα από τα άρθρα μου ότι σημερινή συγκυρία αποτελεί συστημική κρίση του καπιταλισμού, καθώς έχει τις ρίζες της σε μια δομική ανωμαλία του σύγχρονου χρηματοοικονομικού συστήματος. Δυστυχώς, ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας έχει επηρεαστεί από την προπαγάνδα των ισχυρών και κυνηγά φαντάσματα αναζητώντας υπεύθυνους για την κρίση, παραβλέποντας τον ουσιαστικότερο υπαίτιο: τις τράπεζες. Στο σημερινό κείμενο θα προσπαθήσω να παρουσιάσω όσο το δυνατόν αντικειμενικότερα την κατάσταση, με απλά λόγια και χειροπιαστά στοιχεία. Για λόγους ευκολίας χωρίζω το άρθρο στη μέση, απαντώντας σε δυο δημοφιλείς μύθους που διαδίδουν μεθοδικά τα παπαγαλάκια της οικονομικής ελίτ.


1ος μύθος: «Ξοδεύουμε πολλά σε μισθούς, συντάξεις και κοινωνικές παροχές»

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου οικονομικών, κατά το οκτάμηνο Ιανουάριος – Αύγουστος 2011 οι συνολικές κρατικές δαπάνες ανέρχονταν στα 97 δις ευρώ. Από αυτά, 43,7 δις χρησιμοποιήθηκαν για την πληρωμή χρεολυσίων και 12,7 δις για την πληρωμή τόκων, δηλαδή συνολικά 56,4 δις ευρώ, που αποτελούν το 58% των δαπανών! Να σημειωθεί ότι δεν υπολογίζονται τα ποσά που διατίθενται για την επαναγορά ομολόγων, τις εγγυήσεις προς μη κρατικούς φορείς και τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου εταιριών. Αντίθετα, για το σύνολο των λεγόμενων πρωτογενών δαπανών (μισθοί, συντάξεις, ασφάλιση, περίθαλψη, κοινωνική προστασία, λειτουργικές δαπάνες, επιχορηγήσεις δήμων και άλλων φορέων) δαπανήθηκαν μόλις 34 δις ευρώ, όπως μπορείτε να δείτε και στην παρακάτω εικόνα (κλικ για μεγέθυνση):


Με λίγα λόγια, πάνω από το μισό (!) του κρατικού προϋπολογισμού δίνεται στις τράπεζες για την αποπληρωμή των χρεών, την ίδια στιγμή που οι μαθητές δεν έχουν βιβλία, τα νοσοκομεία δεν έχουν φάρμακα και εκατομμύρια ανθρώπων οδηγούνται στην ανεργία, τη φτώχεια και τη μετανάστευση. Το χειρότερο από όλα είναι πως η κυβέρνηση ενδιαφέρεται μόνο για την εξασφάλιση της «συνέπειας» απέναντι στους δανειστές. Όλα αυτά παραπέμπουν σε εξαθλιωμένη χώρα του τρίτου κόσμου, συμβαίνουν όμως στην Ελλάδα του 21ου αιώνα…


2ος μύθος: «Μας δάνεισαν τα λεφτά τους και πρέπει να τα επιστρέψουμε»

Ένα πράγμα είναι σίγουρο. Οι τράπεζες δεν μας δάνεισαν τα λεφτά τους. Μας δάνεισαν τα λεφτά των καταθετών τους, τα οποία μάλιστα πολλαπλασιάζονται χάρη στην τερατώδη αλχημεία του «κλασματικού αποθεματικού». Θα εξηγήσω μέσα σε λίγες γραμμές πως λειτουργεί αυτό το σύστημα, ενώ προτείνω σε όσους ενδιαφέρονται να αναζητήσουν και άλλες, πιο λεπτομερείς πηγές. Σύμφωνα με το ισχύον σύστημα, οι τράπεζες δικαιούνται να δανείζουν τα χρήματα των καταθετών τους, κρατώντας στα θησαυροφυλάκιά τους μόνο ένα ποσοστό, το οποίο ονομάζεται αποθεματικό. Ανάλογα με τη νομοθεσία του κάθε κράτους, το αποθεματικό κυμαίνεται από 20% του αρχικού ποσού έως 10% ή και λιγότερο. Αυτά τα χρήματα «κρατιούνται στην άκρη» για την περίπτωση που κάποιοι καταθέτες ζητήσουν να κάνουν ανάληψη, ενώ το υπόλοιπο 80-90% του ποσού δανείζεται σε ιδιώτες, επιχειρήσεις, κράτη ολόκληρα.


Το αποκρουστικό στην όλη υπόθεση είναι πως με αυτόν τον τρόπο «παράγεται» καινούριο χρήμα, το οποίο χρησιμοποιείται ξανά από τις τράπεζες, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο. Ένα παράδειγμα του πως λειτουργεί το σύστημα είναι το εξής: Ας υποθέσουμε πως κάποιος καταθέτει 100 ευρώ στην τράπεζα Α. Με δεδομένο ότι οι τράπεζες υποχρεούνται να κρατούν αποθεματικό 20%, η τράπεζά του θα κρατήσει 20 ευρώ στο ταμείο της και θα δανείσει τα 80 σε κάποιον άλλο. Ο δανειστής θα δώσει τα 80 κάπου αλλού, ώσπου στο τέλος θα καταλήξουν να κατατεθούν σε μια άλλη τράπεζα, ας πούμε στην Β (οι περιπτώσεις ανθρώπων που φυλάσσουν τα χρήματα στο σπίτι είναι πλέον ελάχιστες). Από τα 80 ευρώ που κατατέθηκαν, η τράπεζα θα κρατήσει τα 16 σαν αποθεματικό και θα δανείσει τα υπόλοιπα 64. Ομοίως, τα 64 ευρώ θα κατατεθούν στην τράπεζα Γ, από τα οποία θα κρατηθούν τα 12,80 και θα δανειστούν τα 51,20. Η διαδικασία φαίνεται στον παρακάτω πίνακα (κλικ για μεγέθυνση):


Παρατηρούμε ότι το ποσό της αρχικής κατάθεσης (100 ευρώ) είναι ίσο με το άθροισμα του ποσού της τελικής κατάθεσης (10,74 ευρώ) συν του συνόλου του αποθεματικού (89,26 ευρώ). Πέρα από αυτό όμως, στις διάφορες τράπεζες κατατέθηκαν συνολικά 457,05 ευρώ, από τα οποία τα 357,05 δανείστηκαν σε άλλους! Υπολογίζεται ότι με 20% κλασματικό αποθεματικό τα 100 ευρώ μετατρέπονται σε βάθος χρόνου σε 500, ενώ αν το κλασματικό αποθεματικό είναι 10%, τα 100 ευρώ γίνονται 1000… Καταλαβαίνετε λοιπόν τι είναι το ολοένα και αυξανόμενο χρέος των διαφόρων κρατών, επιχειρήσεων και νοικοκυριών ανά τον πλανήτη: αέρας κοπανιστός! Είναι τεχνητά ποσά που δεν υπάρχουν στην πραγματικότητα, τα οποία χρησιμοποιούνται για την υποδούλωση όλων μας. Βρισκόμαστε μέσα σε μια αόρατη γαλέρα, τραβώντας διαρκώς κουπί για να ξεπληρώσουμε τα προσωπικά και κρατικά μας δάνεια. Όσο πιο σύντομα το καταλάβουμε αυτό, τόσο ταχύτερα θα σπάσουμε τις αλυσίδες και θα βγούμε στο φως…

Δείτε και:

11 σχόλια:

Dyer είπε...

Τι κακό βλέπεις φίλε Ανορθόδοξε στην κωπηλασία; Μια χαρά άθλημα είναι!
Αν το συνδυάσουμε μάλιστα με την υποχρεωτική δίαιτα που μας ετοιμάζουν σκέψου από ποσά προβλήματα υγείας θα γλιτώσουμε.
Η άθληση θα μας ηρεμίσει ψυχικά και η δίαιτα σωματικά …..όλα καλά.
Πόσο μας νοιάζονται αυτοί οι τραπεζίτες!
Αν έχεις τέτοιους φίλους τι να τους κάνεις τους εχθρούς!
Καλό μήνα.
ΥΓ πρόσφατα ανέβασα ένα video για τις τράπεζες.

Ανορθόδοξος είπε...

Φίλε Dyer
Η κωπηλασία μια χαρά είναι, καιρός να μιμηθούμε τον πρωθυπουργό μας (αυτόν τον μεγάλο αθλητή του κανόε καγιάκ) και να ξεκινήσουμε να τραβάμε όλοι κουπί...

Καλό μήνα!

Saq είπε...

Βασικά θα αρχίσω το ενδιαφέρον άρθρο σου με μια ερώτηση. Πληρώνουμε 43,7 δις σε χρεολύσια. Οντως είναι ένα τεράστιο ποσό σε σχέση με τον προυπολογισμό μας. Τα δάνεια που πήραμε (παλαιότερα και τωρινά) και συνέπεια αυτών είναι τα χρεολύσια, πού έχουν πάει; Που εμφανίζονται; σε ποιες δαπάνες ξοδεύτηκαν;

Ανορθόδοξος είπε...

Φίλε Saq
Βλέπεις οτι στο άρθρο δεν ασχολούμαι καθόλου με το που πήγαν τα λεφτά από τα δάνεια. Σίγουρα τα περισσότερα πήγαν σε μίζες, σπατάλες, κακοδιαχείριση, στη θεμελίωση του πελατειακού κράτους κατά τη δεκαετία του '80...

Το σημαντικότερο όμως από όλα είναι να δούμε το θέμα από τη σκοπιά των τραπεζιτών. Μας δάνεισαν ανύπαρκτα χρήματα και τώρα μας ζητούν υπαρκτές θυσίες, λιτότητα, ανεργία και εξαθλίωση. Όπως στην περίπτωση που μια τράπεζα σου δανείζει χρήματα για να αγοράσεις πράγματα που δεν χρειάζεσαι. Σίγουρα έχεις μερίδιο ευθύνης κι εσύ για την ευπιστία σου και για το οτι αγνόησες τις μελλοντικές συνέπειες της πράξης αυτής, όμως τη μεγαλύτερη ευθύνη την έχει το τραπεζικό σ΄τστημα που βασίζει πάνω στα πλασματικά δάνεια την υπέρογκη ανάπτυξη και κερδοφορία του.

The Schrodinger's Dragon είπε...

Φίλε Ανορθόδοξε, θα συμφωνήσω ότι είναι ότι οι τράπεζες είναι πραγματικά ο εχθρός του πλανήτη. Το όλο σύστημα καταρρέει ακριβώς επειδή δεν αφήνονται να καταρρεύσουν οι τράπεζες οι οποίες δεν είναι υγιείς!

Αλλά ας πιάσουμε και λιγάκι τους μύθους σου. ΝΑΙ, είναι αλήθεια ότι ξοδεύουμε πολλά στο δημόσιο. Και είναι παράλογο να συγκρίνεις τα έξοδα υπέρ δημοσίου με τα έξοδα υπέρ πληρωμής τόκων. Η σωστή σύγκριση είναι έσοδα από φόρους μείον δαπάνες υπέρ δημοσίου. Αυτός είναι ένας δείκτης ο οποίος δείχνει κατά πόσο το μαγαζάκι είναι βιώσιμο. Αν ο δείκτης αυτός είναι αρνητικός, που στην Ελλάδα αγγίζει θερμοκρασίες Βορείου Πόλου, τότε το μαγαζάκι είναι μη βιώσιμο και χρειάζεται δανεισμό. Όπερ μεταφραζόμενο σημαίνει ότι αν αύριο μας χαρίσουν το σύνολο του χρέους και παράλληλα μας κόψουν το δανεισμό, σε ένα τρίμηνο θα κηρύξουμε στάση πληρωμών. Άρα είμαστε εξαρτημένοι.

Στο ότι μας δάνεισαν λεφτά και πρέπει να τα επιστρέψουμε; Χμμμ, εδώ μάλλον τείνω να συμφωνήσω μαζί σου επειδή υπάρχει ένας ολόκληρος παραλογισμός. Οι τράπεζες όντως μας δάνεισαν! Δάνεισαν σε ενήλικες ανθρώπους οι οποίοι όταν υπέγραφαν, ήξεραν τι υπέγραφαν. Διαφορετικά, αν χρειάζονται κηδεμόνα, να μη χαρακτηρίζονται ενήλικοι και να μη ψηφίζουν έτσι ώστε να ψηφίζουμε μόνο εγώ, εσύ και όποιος τέλος πάντων θέλει να ονομάζεται ενήλικος, να ενημερώνεται και να αναλαμβάνει και την ευθύνη των πράξεων του. Από την άλλη όμως, όπως αν πάμε σήμερα να εισπράξουμε όλοι τις καταθέσεις μας, θα ακούσουμε από τις τράπεζες ένα βαρύγδουπο "δεν έχουμε", έτσι και εμείς σε μια κοινωνία ισονομίας θα έπρεπε να μπορούμε ως κράτος να απαντήσουμε "δεν έχουμε, αράξτε τώρα στον άξονα Ζ". Αλλά δυστυχώς δεν έχουμε ισονομία και ούτε φιλελευθερισμό. Αν είχαμε πραγματικό φιλελευθερισμό, δεν θα έτρεχαν τα κράτη να καλύψουν τα ελλείμματα των τραπεζών, όπως δεν τρέχουν να καλύψουν τα ελλείμματα του εκάστοτε επιχειρηματία που πέφτει έξω. Ο φιλελευθερισμός προβλέπει την κρίση ως εξυγιαντικό μηχανισμό, όταν κυκλοφορεί ονομαστικά περισσότερο χρήμα απ' ότι υπάρχει στην πραγματικότητα. Αλλά ο Κέυνς από την άλλη που έχει επικρατήσει παγκοσμίως, προβλέπει ως μηχανισμό αντιμετώπισης της κρίσης την τόνωση της ζήτησης ρίχνοντας στην αγορά φρέσκο και χωρίς αντίκρισμα χρήμα. Και μυστηριωδώς το έχουν αποδεχτεί όλοι παγκοσμίως!!!

Θα μου πεις βέβαια ότι εδώ έχουν αποδεχτεί πολύ πιο παράλογα πράγματα όπως τη θρησκεία, τα ζώδια, τα ριάλιτι και τα CDS. Αμορφωσιά, it is a bitch!!!

Όσο για τον πίνακα που παρουσιάζεις, δείχνει το αναμενόμενο, ότι δηλαδή οι συνολικές καταθέσεις μείον το συνολικό δανεισμό ισούνται με την αρχική κατάθεση. Απόλυτα λογικό. Αυτό που δεν είναι λογικό είναι το εξής: Όταν εγώ, που είμαι υπάλληλος φαστφουντάδικου, παίρνω από την τράπεζα ένα δάνειο 150000 € για να αγοράσω το δικό μου σπίτι (γαμώ την αγανάκτηση μου με αυτό το κλισέ), η τράπεζα και δη το golden boy που έκλεισε τη συμφωνία, καταγράφει το συγκεκριμένο ποσό στο ενεργητικό της τράπεζας!!! Θεωρεί ότι έχει στα χέρια της οικονομικό προϊόν 150000 €, το οποίο στην πραγματικότητα δεν έχει αφού πρώτον θα το έχει μετά από 30-40 χρόνια και δεύτερον είναι αμφίβολο αν θα το έχει αφού είναι αμφίβολο αν θα μπορέσω να το αποπληρώσω. Και στη συνέχεια αυτό το οικονομικό προϊόν το πουλάει και από πάνω!!! WTF???

Δεν σε ζαλίζω παραπάνω, ίσως από κοντά καμιά φορά σε κανέναν καφέ!

Ανώνυμος είπε...

Οι ταξιτζήδες μπούκαραν στο υπουργείο και απέκλεισαν την αίθουσα αφίξεων του αεροδρομίου.
Οι σκουπιδιαρέοι έδειραν έναν δήμαρχο.
Αλήτες συνδικαλιστές δεν αφήνουν να τυπωθούν οι λογαριασμοί τη ΔΕΗ λες και τους έχουμε ψηφίσει για να μας σώσουν.
Οι φοιτητές απειλούν και κρατούν όμηρους καθηγητές για να μην χαθεί η εξεταστική ενώ έκαναν την συνηθισμένη τους ετήσια κατάληψη όμως δεν θέλουν να έχουν συνέπειες.
Ομοίως άλλοι αλήτες συνδικαλιστές των ΕΘΕΛ φωνάζουν επειδή ο εισαγγελέας του διώκει για παρακώλυση συγκοινωνιών, γιατί ούτε αυτοί θέλουν να έχουν συνέπειες οι πράξεις τους.
Ηλίθιοι διαφόρων ειδικοτήτων αφήνουν τα παιδιά τους να κάνουν κατάληψη στα σχολεία αλλά πληρώνουν φροντιστήρια.
Για όλα αυτά φταίνε οι τράπεζες?
Ολες οι χώρες έχουν την αρώστεια που περιγράφεις,και έχεις δίκιο για τις τράπεζες αλλά σε αυτές είναι ίωση. Εμείς έχουμε καρκίνο.
Εσένα σου φταίει η ίωση και δεν κοιτάς τον καρκίνο.

Ανορθόδοξος είπε...

Φίλε Batcic
Θα διαφωνήσω μεταξύ σου στην αναγκαιότητα στάσης πληρωμών (μισθών, παροχών, κλπ) μετά από την άρνηση πληρωμών στους δανειστές. Είναι ίσως το σημαντικότερο από όσα γράφεις και το αφήνεις τελείως ατεκμηρίωτο...

Για τα υπόλοιπα θα σου απαντήσω αναλυτικά αργότερα, καθώς δυστυχώς δεν έχω χρόνο τώρα.

Ανώνυμε
Ευτυχώς που υπάρχουν και σχόλια σαν τα δικά σου στο ιστολόγιο. Είναι μια απόδειξη αυτού που λέω συχνά «αν ο κόσμος ήταν έξυπνος, δεν θα υπήρχαν ούτε ΔΝΤ, ούτε Τρόικα, ούτε Γιωργάκης, ούτε Εκκλησία, ούτε μέντιουμ, ούτε πολλά ακόμα.»

Με λεξιλόγιο αγωγιάτη (αλήτες, σκουπιδιαραίοι, μπούκαραν, ηλίθιοι) και ανύπαρκτα επιχειρήματα νομίζεις πως είσαι εξυπνότερος από όλους αυτούς που κατηγορείς, ενώ απλά επιβεβαιώνεις έμπρακτα τη βλακεία του κόσμου...

The Schrodinger's Dragon είπε...

Ποιο αφήνω ατεκμηρίωτο ρε συ Ανορθόδοξε; Αναφέρω σαφώς ότι έχουμε έλλειμμα. Έλλειμμα σημαίνει Έσοδα - Έξοδα < 0. Άρα... χωρίς δανεισμό, όταν έρθει η ώρα να πληρώσουμε μισθούς και συντάξεις με τα έσοδα να υπολείπονται των εξόδων, δεν θα μπορούμε να πληρώσουμε. That simple!

Τι μπορούμε να κάνουμε ως αντιμετώπιση τώρα; Να αυξήσουμε τους φόρους; Κι άλλο;;; Και ο φουκαράς που δουλεύει για 600 € και του επιβάλλεται και εντελώς ανήθικα περαίωση, τέλος επιτηδεύματος και bullshiting αλληλεγγύης θα δίνει όλα αυτά που βγάζει για να συνεχίσουν να αμοίβονται με 2000 και 3000 € οι παρατρεχάμενοι του Ψωμιάδη, του Παπαδήμου και του Ιερώνυμου; Το μόνο που μένει είναι να απολύσουμε από το δημόσιο, και αυτό είναι μονόδρομος! Είτε απολύουμε και την παλεύουμε ως κράτος, είτε δεν απολύουμε ΑΡΑ καταρρέουμε ως κράτος ΑΡΑ δεν έχουμε να πληρώσουμε το δημόσιο ΑΡΑ απολύουμε έμμεσα γιατί το κράτος δεν μπορεί πλέον να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του απέναντι στους ΔΥ!

Για να το πω όπως και ο Kiefer Sutherland στο Stand By Me:
- OK, you got two choices! You leave quietly, we take the body or you stay here, we beat the shit out of you, we take the body.

Ανορθόδοξος είπε...

Φίλε Batcic
Δεν συμφωνώ με τις απόψεις περί ελλείμματος, γιατί απλά δεν ευσταθούν. Αν πάψουμε να δανειζόμαστε και να πληρώνουμε τόκους, θα έχουμε έσοδα>έξοδα, έτσι όπως είμαστε! Από το περιβόητο δάνειο των 110 δις ευρώ, τα 10 θα διατεθούν απευθείας στις τράπεζες (για «κεφαλαιική ενίσχυση»), ενώ άλλα 20 θα κατατεθούν στο ταμείο «στήριξης» των τραπεζών. Η περιβόητη μισθοδοσία των δημοσίων υπαλλήλων που θεωρείς ως πληγή κοστίζει πολύ λιγότερα...

Υπάρχουν επίσης και καλύτεροι τρόποι να συγκεντρώσεις χρήματα, όπως το «φορολογήστε τους πλούσιους», το οποίο γίνεται όλο και πιο δημοφιλές, δικαίως κατά τη γνώμη μου. Μπορούν ακόμα να γίνουν απαλλοτριώσεις περιουσιακών στοιχείων από τους μεγαλοοφειλέτες του δημοσίου, των οποίων οι καταθέσεις στην «ουδέτερη» Ελβετία βρίσκονται στο απυρόβλητο. Ακόμα, θα πρέπει μέσω εξαναγκασμού οι ελβετικές τράπεζες να δεχτούν να δώσουν τα στοιχεία για τις καταθέσεις αυτές, ενώ σίγουρα πρέπει να φορολογηθεί ο μεγαλύτερος ιδιοκτήτης γης στη χώρα, η «Ανατολική του Χριστού Εκκλησία», με τα εκατοντάδες νομικά πρόσωπα ανά την Ελλάδα.

Οι «παλαιοφιλελεύθερες» λύσεις της εντελώς ανεξέλεγκτης αγοράς που οραματίζεσαι δεν πρόκειται ποτέ να βρουν εφαρμογή πουθενά, καθώς είναι το ίδιο ουτοπικές με την απόλυτα «αταξική κοινωνία» που προτείνουν κάποιοι άλλοι. Το «αόρατο χέρι» του Σμιθ, που ρυθμίζει την αγορά με δίκαιο και σωστό τρόπο, είναι το ίδιο πραγματικό όσο και ο «πανάγαθος και δίκαιος θεός» των χριστιανών, η «μητέρα πατρίδα» των εθνικιστών και το «σύμπαν» του Κοέλιο...

Στ' αλήθεια πιστεύεις οτι μια αγορά μπορεί να αυτορρυθμιστεί, χωρίς οι ισχυρότεροι να υποτάξουν τους μικρότερους;

The Schrodinger's Dragon είπε...

Φίλε Ανορθόδοξε, δεν με έχεις συνηθίσει σε τέτοιο ύφος και αφορισμούς, αλλά φαίνεται ότι όποιος διαφωνεί με τη λογική του Debtocracy στις μέρες μας, γίνεται αυτόματα κόκκινο πανί!

Anyway, παταγωδώς αποτυχημένος ο παραλληλισμός του αόρατου χεριού της αγοράς με τον χριστιανικό θεό. Η αλήθεια είναι ότι τέτοιοι ανορθολογισμοί προκύπτουν από ανθρώ πους που αρνούνται να ενηλικιωθούν και ζητάνε πατερούλη για τα πάντα. Ο θεός ο οποίος είναι παντοδύναμος και θα σε φυλάει από τα πάντα ή το κράτος το οποίο είναι παντοδύναμο και βγάζει λεφτά από το μηδέν και θα σε καλύπτει για πάντα.

Παλαιοφιλελεύθερες;;; Καινούριος όρος αυτός! Και δεν θα βρουν πουθενά εφαρμογή; Guess again! Οι μοναδικές ιδέες που έχουν εφαρμογή ακόμα και στις ημέρες μας χωρίς να έχουν καταρρεύσει κάτω από τους ορθολογισμούς που ευαγγελίζονται, είναι οι φιλελεύθερες. Που; Δες που βρίσκεται η κομμουνιστική Βόρεια Κορέα και που η φιλελεύθερη Νότια Κορέα η οποία έχει ένα σημαντικό μέρος του παγκόσμιου εμπορίου. Και φυσοικά μην μπείς στον πειρασμό να συγκρίνεις την Νότια Κορέα με την Ευρώπη, γιατί το ζητούμενο είναι πως αναπτύσσεται μια χώρα με δεδομένο το γεωπολιτικό πλαίσιο στο οποίο έτυχε να υπάρχει. Τα παραδείγματα των τίγρεων της άπω ανατολής πλείστα. Χονγκ Κονγκ (είπαμε, σύγκριση με Κίνα, όχι με Ευρώπη), Σιγκαπούρη, Ταϊβάν, Ιαπωνία κλπ.

Άλλη μορφή ισχυρού κοινωνικού κράτους με φιλελεύθερες πινελιές; Σκανδιναβία. Τεράστια φορολογία, η οποία όμως συντηρεί ένα μικρό κράτος, το οποίο έχει δομηθεί για να καλύπτει βασικές ανάγκες και όχι μπούρδες. Πολύ απλά, πληρώνω φόρους, αλλά στο ζήτημα της υγείας π.χ. δεν πρόκειται να πληρώσω μία, ότι και αν χρειαστώ. Φιλελεύθερη πινελιά; Κουπόνια εκπαίδευσης! Δηλαδή, πόσες οι κρατικές δαπάνες μου για την παιδεία; Παράδειγμα 1000 ευρά. Πόσα τα παιδιά μου; 10! Πάρτε παιδιά μου λοιπόν τα 100 ευρά που σας αντιστοιχούν και δώστε τα στο εκπαιδευτικό ίδρυμα της αρεσκείας σας. Με αυτό το "κόλπο" στην Σκανδιναβία τα πανεπιστήμια, είτε ιδιωτικά είτε δημόσια, είναι εξαιρετικά υψηλής ποιότητας ακριβώς επειδή εισάγονται στη λογική του ανταγωνισμού. Όχι πάρε τα 2000 ευρά ΑΠΘ επειδή τόσο κοστίζουν οι μόνιμοι καθηγητάδες μου και εσείς μαθητές δεν πληρώνετε μία (αλλά θα τα πληρώσετε τρίδιπλα μέσω φόρων)!

Όσο για το αν πιστεύω ότι μια αγορά μπορεί να αυτορρυθμιστεί χωρίς να βάλει κάποιος κάποιον άλλον κάτω; Φυσικά και δεν το πιστεύω! Η φύση έχει δημιουργηθεί ώστε να δουλεύει με ανισότητες. Το ότι σαν είδος έχουμε διαγνώσει αυτές τις ανισότητες και τις θεωρούμε άδικες όταν συμβαίνουν μακριά από εμάς, δεν σημαίνει ότι δεν τις ασπαζόμαστε όταν πρόκειται να ευνοηθούμε εμείς. Το θέμα είναι γονιδιακό και δεν το ελέγχουμε. Συνεπώς το όλο παιχνίδι πρέπει να είναι στο πως θεσπίζουμε τους κατάλληλους κανόνες και θωρακίζουμε ανάλογα την κοινωνία ώστε να υπάρχει ισονομία και ίσες δυνατότητες για όλους. Επίσης πως δομούμε ένα σούπερ ισχυρό κοινωνικό κράτος για να καλύπτει όμως ένα μίνιμουμ ευρέως αποδεκτών γενικών αναγκών (βλέπε υγεία, παιδεία). Εκεί σταματάει η δουλειά μας και αναλαμβάνει πλέον οι φύση με τις ανισότητες της. Sad but true!

Ανορθόδοξος είπε...

Φίλε batcic
Έτσι όπως τα θέτεις τώρα, θα μπορούσα να συμφωνήσω κι εγώ, δηλαδή με τη λύση ενός κράτους που παρεμβαίνει λίγο μεν, αλλά το κάνει για να εξασφαλίσει τα θεμελιώδη αγαθά και δικαιώματα για όλους, που εξασφαλίζει δηλαδή ένα πάτωμα, αφήνωντας το «ταβάνι» ελεύθερο.

Σε μια τέτοια λύση βέβαια δεν θα έδινα το όνομα φιλελευθερισμός, αλλά «σοσιαλδημοκρατία», όπως επίσης θα διαφωνούσα με τον χαρακτηρισμό των Σκανδιναβικών κρατών (που όντως αποτελούν πρότυπο προς μίμηση) ως «φιλελεύθερα». Αν δεν κολήσουμε πάντως στις ταμπέλες, νομίζω οτι οι σκέψεις μας δεν απέχουν και πολύ...

Αν αποδεχτούμε οτι η «ανθρώπινη φύση» είναι άπληστη και εκμεταλλευτική (στο οποίο εγώ δεν συμφωνώ απόλυτα), είναι καθήκον μας να υποστηρίξουμε την ύπαρξη έστω και ενός βασικού κοινωνικού κράτους, που θα προσπαθεί τουλάχιστον να δώσει ένα μίνιμουμ αγαθών και ευκαιριών σε όλους. Είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε...

Το περισσότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να διεκδικήσουμε ένα σύστημα, το οποίο θα προωθεί τις θετικότερες πλευρές της ανθρώπινης φύσης, όπως η αλληλεγγύη, η συνεργασία, το πνεύμα ομάδας, ο αλτρουισμός. Το πάθος για δόξα και η δίψα για το χρήμα δεν είναι ούτε οι μοναδικές ανθρώπινες αξίες, ούτε καν αυτές που κρατούν όρθιο το καπιταλιστικό σύστημα. Μπορεί να επιτρέπουν σε λίγους αδίστακτους να θησαυρίζουν, παρασιτώντας στην εργασία των πολλών, η μηχανή όμως του καπιταλισμού κινείται από την συντροφικότητα, την αλληλεγγύη και την αυταπάρνηση των πολλών.