Τα στερεότυπα είναι οι απλοποιημένες και τυποποιημένες εικόνες ή αντιλήψεις που μας βοηθούν να χειριστούμε πολύπλοκες πληροφορίες του περιβάλλοντος. Αποτελούν δηλαδή μια μέθοδο απλοποίησης του κόσμου και των συνανθρώπων μας, που όλοι σε κάποιο βαθμό τη διαθέτουμε. Τα στερεότυπα αφορούν υπεργενικεύσεις που γίνονται για τα μέλη μιας ομάδας ατόμων όπως, των γυναικών (σεξισμός), των ατόμων με αναπηρίες, των μεταναστών κλπ, τα οποία ανεξάρτητα από τις ιδιαιτερότητες και τις διαφορές τους, θεωρείται ότι έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά. Οι υπεραπλουστεύσεις αυτές μπορεί να οδηγήσουν σε διαστρέβλωση της κρίσης μας και σε λανθασμένες τοποθετήσεις και αποφάσεις απέναντι σε μια ομάδα ατόμων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να γίνονται διακρίσεις και αδικίες εις βάρος των ανθρώπων αυτών, χωρίς να μπορούν να δικαιολογηθούν με τη λογική. Η ελλιπής και η περιορισμένη γνώση απέναντι σε μια ομάδα ατόμων έχει διαιωνίσει πολλά από τα στερεότυπα του παρελθόντος. Σ’ αυτό το κείμενο θα αναφερθούμε στα στερεότυπα που προβάλλονται μέσα από κλασικά λογοτεχνικά έργα, παραμύθια και παιδικές ταινίες, αλλά και στις προσπάθειες που έχουν γίνει για την ανατροπή τους και την προσαρμογή τους στις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας.
Μελετώντας τους λογοτεχνικούς ήρωες με αναπηρία κατά την περίοδο 1550-1950, πριν την κυριαρχία των ΜΜΕ, παρατηρούμε ότι οι σχετιζόμενοι με την αναπηρία χαρακτήρες, συμπεριλαμβάνονταν σε σημαντικά ποσοστά στη λογοτεχνία. Οι τρόποι παρουσίασης των ατόμων με αναπηρία αντανακλούν την κοινωνική στάση απέναντί τους και το στερεοτυπικό σχήμα, με το οποίο η αναπηρία καθορίζει τη συνολική ταυτότητα του ατόμου ήταν ανέκαθεν υπαρκτό. Στο έργο του Σαίξπηρ «Ριχάρδος ο Γ’», που γράφτηκε το 1592-1593, ο Ριχάρδος ο Γ’ είχε κυφοσκoλίωση και χωλότητα εξαιτίας ανισοσκελίας και παρουσιάζεται ως πανούργος και δολοφόνος. Στο έργο «ο εραστής της Λαίδης Τσάτερλεϋ», η ηρωίδα δεν ήθελε να αγγίξει, ούτε να αγγιχτεί από τον παραπληγικό σύζυγό της και θεωρούσε ότι δεν έχει ψυχή. Στην «Παναγία των Παρισίων» του Β.Ουγκώ, ο ήρωας του έργου Κουασιμόδος περιγράφεται ως άσχημος, καμπούρης, παραμορφωμένος, φτωχός, περιφρονημένος και θύμα της βίας των άλλων, αν και ήταν ιδιαίτερα καλός. Στο έργο του Σώμερσετ Μωμ, “of human bondage”, η στρεβλοποδία του Φιλίππου είναι σύμβολο της συγχυσμένης και διαστρεβλωμένης φύσης του.
Παρομοίως, μέσα από την ελληνική λογοτεχνία η αναπηρία φαίνεται να στιγματίζει την προσωπικότητα των ατόμων. Στο έργο «ο ζητιάνος» του Ανδρέα Καρκαβίτσα, ο χαρακτήρας αυτός είναι ο άνθρωπος που ο ίδιος προκαλεί την αναπηρία του και την εκμεταλλεύεται για να βγάλει λεφτά, ενώ ταυτόχρονα περιπαίζεται από τον περίγυρο. Στην αρχαία ελληνική μυθολογία, ο θεός Ήφαιστος περιγράφεται να έχει «μαραμένα» τα κάτω άκρα και αποτελεί αντικείμενο κοροϊδίας σε συμπόσιο των θεών στον Όλυμπο. Στο θέατρο σκιών «Καραγκιόζης», τα άτομα με αναπηρία περιπαίζονται με διαρκή και μόνιμο τρόπο. Ο Σοφοκλής αξιολογεί την τυφλότητα του Οιδίποδα ως τιμωρία για τις πράξεις του και συγκεκριμένα εξηγεί ότι λόγω της ηθικής τυφλότητας καταλήγουμε στη φυσική τυφλότητα, δηλαδή η αναπηρία αποτελεί τιμωρία. Στον Όμηρο και γενικότερα στην αρχαία ελληνική μυθολογία και ποίηση, οι μάντεις είναι πρόσωπα με τυφλότητα, στους οποίους αποδίδονται μεταφυσικά χαρακτηριστικά.
Τα παιδικά λογοτεχνικά κείμενα συμβάλλουν στη δημιουργία στερεοτυπικών αντιλήψεων με τις κατηγοριοποιήσεις των ηρώων σε καλούς και κακούς, σε ήρωες και αντιήρωες, σε φίλους και εχθρούς. Τα παιδιά ταυτίζονται με τους λογοτεχνικούς ήρωες που τα εκφράζουν και συντελείται αυτόματα ένας διαχωρισμός και μια απόσταση ανάμεσα στον «εαυτό» και στον «άλλο», δημιουργείται δηλαδή μια ετερότητα. Με τις θετικές και αρνητικές στερεοτυπικές εικόνες που προβάλλονται, το παιδί ταυτίζεται με τον «θετικό» πόλο, κρατώντας για την ετερότητα τον «αρνητικό». Παρακάτω θα παρουσιαστούν κάποια παραδείγματα από γνωστά παραμύθια και τα στερεότυπα που προβάλλουν.
Μέσα από τα παραμύθια, τα παιδιά μαθαίνουν τους ρόλους των δύο φύλων και διαμορφώνουν τη δική τους ταυτότητα. Στα εικονογραφημένα βιβλία μεταδίδονται σεξιστικές απόψεις στα παιδιά που τα διαβάζουν, γιατί αποδίδονται συχνά συγκεκριμένοι ρόλοι και υποχρεώσεις στο κάθε φύλο. Καταρχήν, οι πρωταγωνιστές είναι στην πλειοψηφία τους άντρες που αναλαμβάνουν συνήθως πρωτοβουλίες και τις πιο δύσκολες δραστηριότητες ή προτείνουν ιδέες, ενώ η γυναίκα παρουσιάζεται πιο υποτακτική και παθητική. Επίσης, στις εικόνες παρουσιάζονται γυναίκες που μαγειρεύουν, σιδερώνουν, που είναι νοικοκυρές και υπεύθυνες για την ανατροφή των παιδιών. Οι άντρες απεικονίζονται κυρίως στον επαγγελματικό τους χώρο και έχουν δευτερεύοντα ρόλο στην ανατροφή των παιδιών. Για παράδειγμα, στο παραδοσιακό παραμύθι «το κοριτσάκι με τα σπίρτα», του Χανς Κριστιάν Άντερσεν, το κοριτσάκι παρουσιάζεται εξαθλιωμένο, αδύναμο, φοβάται τον πατέρα του, ο οποίος είναι σκληρός και αδιάφορος, και για να ξεφύγει από αυτή την άθλια κατάσταση ονειροπολεί και στο τέλος πεθαίνει. Η ηρωίδα είναι ένα πρόσωπο παθητικό που δεν αντιδρά και αφήνεται στη μοίρα του. Το πιο αδικημένο ζώο των παραμυθιών είναι ο λύκος, ο οποίος από την εποχή του Αισώπου, παρουσιάζεται ως απειλητικός και πάντα έχει τον χαρακτήρα του κακού. Στα κλασικά παραμύθια, όπως η Κοκκινοσκουφίτσα, τα τρία γουρουνάκια, τα επτά κατσικάκια, ο Πέτρος και ο λύκος, ο λύκος συνδέεται με μια απαγόρευση, απειλή και με μια προειδοποίηση για τον κίνδυνο και το κακό που παραμονεύει.
Περνώντας στο χώρο του κινηματογράφου και συγκεκριμένα στις ταινίες της Disney, οι εικονιζόμενοι ήρωες ονειρεύονται να γίνουν διάσημοι, πλούσιοι, πρίγκιπες και πριγκίπισσες ή βασιλιάδες, απαρνούμενοι τους εαυτούς τους, ενώ ο σεξισμός είναι διάχυτος. Η γυναίκα παρουσιάζεται ως αντικείμενο ευχαρίστησης για τον άντρα, ενώ ο τελικός σκοπός είναι πάντα ο γάμος. Στην ταινία «Άριελ, η μικρή γοργόνα», η ηρωίδα προσφέρει τη φωνή της ως αντάλλαγμα για τα πόδια της (εξωτερική εμφάνιση), προκειμένου να συναντήσει τον αγαπημένο της. Σε άλλες ταινίες ,όπως η Χιονάτη, η Σταχτοπούτα, η Πεντάμορφη, οι κοπέλες είναι φτωχές, ανυπεράσπιστες και πολύ όμορφες που βασανίζονται από κακές μητριές και μάγισσες. Στη συνέχεια έρχεται και τις σώζει ο καλός πρίγκιπας, προσφέροντάς τους παλάτια και δόξα. Στον «Ηρακλή», ο ήρωας από ένας απλός, άσημος και συνηθισμένος άνθρωπος αποκτά χρήματα, δόξα, φήμη, γυναίκες, τον αποθεώνουν για τα ηρωικά του κατορθώματα και τη μυική του δύναμη, ενώ στο τέλος γίνεται θεός.
Στη «Μουλάν», οι στρατιώτες που πάνε στον πόλεμο ονειρεύονται πως θέλουν τις γυναίκες τους: ο ένας τη θέλει πανέμορφη, ο άλλος θέλει να τον θαυμάζει για τα ηρωικά του κατορθώματα και ο τρίτος λέει ότι δε θέλει τίποτα από τα δύο, αλλά θέλει η σύζυγός του να μαγειρεύει καλά. Η Μουλάν εδώ πάει κόντρα στα στερεότυπα και μεταμφιέζεται σε άντρα, μπαίνει κρυφά στο στρατό και με τα κατορθώματά της σώζει την πατρίδα της. Αφού τα έκανε όλα αυτά η γιαγιά της, της λέει «καλύτερα να μου έφερνες γαμπρό, παρά να τα έκανες αυτά» και τελικά παντρεύεται κι αυτή. Πάντως, στα τέλη του 2009 κυκλοφόρησε η ταινία «η πριγκίπισσα και ο βάτραχος», που αποτελεί την πρώτη παραγωγή της Disney όπου η ηρωίδα είναι Αφροαμερικανίδα πριγκίπισσα και ζει στη Νέα Ορλεάνη. Δεν γνωρίζουμε αν αυτό αποτελεί μια στροφή της εταιρίας σε θέματα στερεοτύπων και «πολιτικώς ορθών» μηνυμάτων, ή αν η επιλογή αυτή σχετίζεται με την εκλογή του έγχρωμου Ομπάμα στην προεδρία των ΗΠΑ...
Όσον αφορά τα παιδικά παραμύθια, τα πλέον σύγχρονα από αυτά προσπαθούν να διαφωτίσουν τα παιδιά για τα σημερινά προβλήματα όπως η οικολογική καταστροφή, ο ρατσισμός και η ξενοφοβία, οι σεξιστικές αντιλήψεις. Τα παιδιά μέσα από τα σύγχρονα παραμύθια διαπιστώνουν ότι στη ζωή μπορεί να υπάρξουν συγκρούσεις και ανάμικτα συναισθήματα και ότι οι διάφορες καταστάσεις αντιμετωπίζονται με θάρρος και αισιοδοξία. Σήμερα πολλοί συγγραφείς μεταμορφώνουν κλασικά παραμύθια και ήρωες, για να προσαρμοστούν στις ανάγκες της σύγχρονης πραγματικότητας, και ανατρέπουν ιδεολογικά και κοινωνικά στερεότυπα, προβάλλοντας νέα μηνύματα στα παιδιά. Μερικά από τα κλασικά παραμύθια που μεταγράφηκαν από νεότερους συγγραφείς είναι το «Ασχημόπαπο» του Άντερσεν, που γίνεται ένα «Πραγματικά άσχημο παπάκι» και διακρίνεται από τα άλλα παπάκια της λίμνης, όχι επειδή μεταμορφώνεται σε κύκνο, αλλά γιατί παραμένει άσχημο. Η «Κοκκινοσκουφίτσα», μετατρέπεται σε «Κοκκινοσορτσίτσα», σ’ ένα δυναμικό και δραστήριο κοριτσάκι που νίκησε το λύκο χωρίς την παρέμβαση του ξυλοκόπου. Έτσι ανατρέπεται το πρότυπο της αδύναμης και ανυπεράσπιστης γυναίκας.
Σήμερα γίνεται επίσης προσπάθεια για να εκλείψουν τα στερεότυπα των παραμυθιών με λύκους, ανατρέποντας την παλιά εικόνα του «κακού» λύκου. Στο έργο του Ε. Τριβιζά «τα τρία μικρά λυκάκια», το οποίο ταυτίζεται δομικά με το αρχικό παραμύθι «τα τρία μικρά γουρουνάκια», οι ρόλοι αντιστρέφονται και τα λυκάκια είναι ανυπεράσπιστα μπροστά στο κακό γουρούνι. Όμως οι χαρακτήρες εδώ δεν είναι στατικοί, αλλά εξελίσσονται, ενώ στο τέλος του έργου τα λυκόπουλα και το γουρούνι συνυπάρχουν αρμονικά και παίζουν μαζί. Στο βιβλίο της Μάιρας Παπαθανασοπούλου «έχω ράμματα στη γούνα σου», παίρνουν μέρος όλοι οι λύκοι των γνωστών παραμυθιών. Το έργο αυτό προβληματίζει για το τι θα γίνει αν θα εκλείψουν οι παραμυθιακοί λύκοι και γίνεται προσπάθεια να συνδεθεί το παραμύθι με την πραγματικότητα και με τους υπαρκτούς κινδύνους που απειλούν το ζώο. Πιθανότατα γι' αυτό το λόγο η έκδοση του βιβλίου υποστηρίχθηκε από τον Αρκτούρο.
Παρατηρούμε ότι μελετώντας τη λογοτεχνία μπορούμε να βγάλουμε πολλά συμπεράσματα αναφορικά με τις αντιλήψεις των ανθρώπων κάθε εποχής απέναντι στη διαφορετικότητα. Ειδικά όταν τα έργα απευθύνονται σε παιδιά, τα οποία δεν έχουν σχηματίσει ολοκληρωμένη άποψη για τον κόσμο, μπορεί να επηρεάσουν τις προσωπικές στάσεις ζωής που θα υιοθετήσουν τώρα και μελλοντικά ως ενήλικες. Τα νέα παιδικά βιβλία προσπαθούν να καλλιεργήσουν στα παιδιά νέες αντιλήψεις και σεβασμό απέναντι στον «άλλο», καταργώντας τις έννοιες της ανωτερότητας του φύλου, της κοινωνικής τάξης ή φυλής. Επίσης με τις ανατροπές των κλασικών παραμυθιών επιχειρείται η αμφισβήτηση του κατεστημένου και η συνειδητοποίηση των νέων κοινωνικών και ιδεολογικών συνθηκών.
Πηγές:
- http://socialpsychology.wordpress.com
- http://video.minpress.gr/wwwminpress/odigos_anapiria_mme/odigos_anapiria_mme_stereotypa.pdf
- Κοκκινάκη Φλώρα «Κοινωνική Ψυχολογία», εκδόσεις τυπωθήτω
- «Χίλιες και μια ανατροπές στο λαϊκό παραμύθι», ανακοίνωση σε ημερίδα νηπιαγωγών, Ηγουμενίτσα, 10 Σεπτεμβρίου 2003
8 σχόλια:
Εξαιρετική η ανάρτησή σου Bloody Mary!
Είναι πολύ θετικό ότι κυκλοφορούν στην παιδική λογοτεχνία όλα αυτά τα βιβλία που ανατρέπουν στερεότυπα δεκαετιών! Κάνουν πολύ ευκολότερη τη δουλειά και για μας τους εκπαιδευτικούς! Ένα από τα αγαπημένα μου παραμύθια "νέας γενιάς" είναι ο Καλόκαρδος Λύκος, του Geoffroy de Pennart.
Αν και μιλάς για λογοτεχνία, Θα ήθελα να αναφερθώ σε ένα "χτυπητό" παράδειγμα από τα ΝΕΑ βιβλία γλώσσας του δημοτικού σχολείου, τα οποία διδάσκονται και στην Κύπρο. Παρόλο που έχουν γίνει μεγάλες βελτιώσεις σε θέματα διδακτικής και περιεχομένου, εξακολουθούν να υπάρχουν έντονα στερεότυπα που αφορούν στο φύλο. Για παράδειγμα, σε ένα τεύχος της Γ΄τάξης, αναφέρονται 13 αντρικά επαγγέλματα και 2 γυναικεία (!), ενισχύοντας έτσι το στερεότυπο του άντρα επαγγελματία.
Μπράβο Mary, ωραία ανάρτηση και πάλι.
Είναι γνωστό ότι μέσω παραμυθιών, παιδικών ταινιών και λογοτεχνικών έργων προβάλλονται κρυφά μηνύματα που πολλές φορές είναι απόρροια πολιτικής κυβερνήσεων ή μεγάλων εταιριών.
Διάβασα τελευταία για το γνωστό κόμικ με τον Σκρουτζ. Ο εν λόγο ήρωας είναι το παράδειγμα του καπιταλιστή, του τσιγκούνη, του πλούσιου εκμεταλλευτή, ο οποίος εκμεταλλευόμενος τη δύναμή του πίνει το αίμα των φτωχών για πλουτίσει πιο πολύ. Και όμως αυτός ο ήρωας πάντα βγαίνει κερδισμένος από τις δυσκολίες, όλοι των αγαπούν και τον προστατεύουν και πάντα στο τέλος είναι ευτυχισμένοι. Όλοι θα θέλαμε να γίνουμε σαν αυτόν. Πλούσιοι και δυνατοί και πάντα μέσω του συστήματος του καπιταλισμού!
Για τα στρουφάκια τι να πω. Το στρουφοχωριό είναι το τέλειο μέρος άνθησης του κομουνισμού. Ο μπάρμπαστρουμφ με το κόκκινο καπέλο, ο αρχηγός. Αν έχεις προσέξει δεν υπάρχει ιερέας. Όλοι είναι ίσοι μεταξύ τους και έχουν ένα επάγγελμα. Επίσης δεν υπάρχουν χρήματα. Και άλλα πολλά. Ίσως κάνω ανάρτηση για αυτό.
Εξαιρετική μελέτη. Τα στερεότυπα περνάνε μέσω εικόνων κυρίως βιωματικών (οικογένεια και περίγυρος).
Πχ έχει πλήρως αναπτυχθεί ο ρόλος του παιχνιδιού τόσο απέναντι στην ανάπτυξη στερεοτύπων όσο και απέναντι σε μια σειρά ψυχοφυσιολογικών ικανοτήτων που αναπτύσσουν τα άτομα. Πχ το γεγονός ότι τα κορίτσι δεν ενθαρρύνονται να κάνουν ποδήλατο και η προσοχή που δεν απαιτεί στο αυτοκίνητο ο πατέρας, κάνει τις γυναίκες λιγότερο ικανές στην οδήγηση (αναπτύσσονται διαφορετικά οι νευρωνικοί σύνδεσμοι στον εγκέφαλο). Ανάλογα παιχνίδια όπως τα κουζικά, οι κούκλες και ακόμα το σκοινάκι διαμορφώνουν αλλιώς τις νευρικές απολήξεις και τη στάση των παιδιών.
Αν αυτά τα παιχνίδια τα συνδυάσουμε και με άλλες κοινωνικές παραστάσεις κι αντιμετωπίσεις, τότε τα στερεότυπα δε επηρεάζουν κοινωνικά μόνο τη συμπεριφορά μας, αλλά επηρεάζουν και τη φυσιολογία του εγκεφάλου μας.
Πιστεύω ότι τα σύγχρονα παιδικά βιβλία καθώς και τα σχολικά βιβλία, κυρίως του δημοτικού, έχουν περιορίσει τη χρήση των κλασικών στερεοτύπων. Από εκεί και πέρα στη διαμόρφωση των απόψεων των παιδιών τον σημαντικότερο ρόλο τον έχουν οι γονείς και το άμεσο περιβάλλον τους.
Τα κυρίαρχα καθεστώτα πολύ συχνά προσπαθούν να διαμορφώσουν το χαρακτήρα των παιδιών, καθώς αποτελούν τους μελλοντικούς υπηκόους και πελάτες. Τα παραδείγματα με τον Σκρουτζ και τα στρουμφάκια είναι χαρακτηριστικά.
Για το θέμα τον νευρώνων, δεν έχω ακούσει κάτι τέτοιο και δεν μπορώ να ξέρω. Τα μικρά παιδιά καθώς μεγαλώνουν μιμούνται τους γονείς τους ή τα πρότυπα από την τηλεόραση και στο μέλλον συνηθίζουν και τους φαίνεται οτι τα συγκεκριμένα παιχνίδια είναι τα «φυσιολογικά» για το φύλο τους.
Ένας ερευνητής ονόματι Steele παρουσίασε πρώτος τον όρο της φυλετικής ευπάθειας (racial vulnerability). Υποστήριξε πως αφού ένα άτομο εκτίθεται σε όλη του τη ζωή στις αρνητικές εικόνες που έχουν οι άλλοι για τις ικανότητές του, όπως στην περίπτωση των αφροαμερικανών, εκδηλώνει το λεγόμενο υποδεέστερο άγχος (inferiority anxiety) – μία κατάσταση κατά την οποία το άτομο διεγείρεται από τα διάφορα φυλοκεντρικά στοιχεία του περιβάλλοντός του. Δηλαδή γίνεται πιο ευαίσθητος σε αυτά τα στοιχεία που τον κάνουν να νοιώθει κατώτερος και συνεχώς ψάχνει αυτά τα στοιχεία στο περιβάλλον του για να επιβεβαιώσει για άλλη μια φορά ότι ισχύει η ρατσιστική διάθεση των άλλων. Αυτό το άγχος του το οδηγεί να κατηγορεί τους άλλους για τα προβλήματά του (π.χ. οι ρατσιστές οι λευκοί φταίνε!), κάτι που οδηγεί στην συνέχεια στην επιβεβαίωση ότι αποτελεί το θύμα. Έπειτα αυτή η εντύπωση γενικεύεται και μεταφράζεται σε αποτυχίες στην ζωή.
Οσο συνεχίζουμε να ανακυκλώνουμε τα στερεότυπα απέναντι σε οποιαδήποτε κοινωνική ομάδα, αυτόματα “αναγκάζουμε” την ομάδα αυτή να δεχτεί τις στερεοτυπικές αντιλήψεις ως πραγματικές, με αποτέλεσμα να διαιωνίζεται ο στιγματισμός της. Είναι ένας αέναος κύκλος. Εκτός και αν καταφέρουμε να σταματήσουμε να ανατροφοδοτούμε αυτόν τον περιορισμένο τρόπο κατηγοριοποίησης των ανθρώπων σε “Άλλες” ομάδες.
Αν τα "νέα παραμύθια" δημιουργήσουν τη νέα κοινωνική αλήθεια...τι να πω μακάρι. ¨Έχω την γνώμη όμως ότι ελάχιστοι νέοι διαβάζουν και το μοναδικό μέσο επικοινωνίας που μπορεί να διαμορφώσει συνειδήσεις είναι σε ακατάλληλα γι' αυτό το σκοπό χέρια. Τα νέα στερεότυπα δεν σημαδεύουν τα ανθρώπινα ελαττώματα άλλα την οικονομική μας δυνατότητα. Φτωχός - αποτυχημένος - "μιασματικός".
Πολύ ωραία ανάρτηση.
Τα στερεότυπα θα υπάρχουν σε κάθε κοινωνία ανάλογα με τις αντιλήψεις που θα κυριαρχούν.
Τα έχει ανάγκη ο άνθρωπος διότι δεν θέλει να σκέπτεται και τα στερεότυπα τον γλυτώνουν από αυτό το ,, βάσανο,,
Πολλοί λίγοι άνθρωποι θέλουν να σκέπτονται οι ίδιοι.
Oλοι θέλουν έτοιμη τροφή.
Τα στερεότυπα είναι η βάση της προπαγάνδας.
Ένας τρόπος για να γίνει ο κόσμος καλύτερος είναι να δώσουμε βάρος στην παιδεία. Η παιδεία φυσικά δεν περιορίζεται μόνο στα παιδιά σχολικής ηλικίας, αλλά και στα μικρότερα, τα οποία μπορούν να προσεγγιστούν μέσα από το παιχνίδι, τα παραμύθια και τις παιδικές ταινίες.
Για το θέμα του inferiority anxiety («άγχος κατωτερότητας» είναι νομίζω σωστότερη απόδοση) που πραγματεύεται ο φίλος Μιχάλης, έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά γύρω από το θέμα, ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα. Ο Άλφρεντ Άντλερ περιέγραψε το «αίσθημα κατωτερότητας», που είναι παρόν σε κάθε άνθρωπο από τη στιγμή της γέννησής του και αν δεν χρησιμοποιηθεί για κοινωνικούς σκοπούς μπορεί να μεταπέσει σε «σύμπλεγμα κατωτερότητας», μια ανεπιθύμητη και προβληματική κατάσταση.
Κάποιοι μεταγενέστεροι φροϋδικοί ψυχαναλυτές χαρακτήρισαν ουσιαστικά την ίδια κατάσταση ως «παθολογικό ναρκισσισμό», παρατηρώντας οτι συναντάται ιδιαίτερα συχνά στις μέρες μας και πιθανόν να οφείλεται σε κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτιστικούς παράγοντες, καθώς ο καπιταλισμός από τη μία και η ζωή στις μεγαλουπόλεις από την άλλη δημιούργησαν έναν άνθρωπο αλλοτριωμένο, ρηχό, στερημένο από ανθρώπινες σχέσεις και βαθύτερες αξίες, που αισθάνεται «κατώτερος» και προσπαθεί με όλες του τις δυνάμεις να εξασφαλίσει την «επιτυχία», αποδείκνύοντας οτι αξίζει.
Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η ανάρτηση που αφορά τα στερεότυπα στην παιδική λογοτεχνία.
Όσον αφορά την αναπηρία-θέμα που με''αγγίζει''και έρχομαι αντιμέτωπη με αυτό θεωρώ π.χ.για τον μύθο του Οιδίποδα οτι διακρίνεται και απο κάποιο συμβολικό περιεχόμενο...ας σκεφτούμε τους σημερινούς εκπροσώπους του καπιταλισμού.
Επιπλέον,το αρχαίο θέατρο δεν είναι απόψεις λίγων και ειδημόνων φιλοσόφων,θεωρώ οτι ήταν ως φαινόμενο ποιό άμεσο,λαικό,ζωντανό.
Ίσως πολλάκις να παρατηρείται το φαινόμενο επηρεασμού του καλλιτέχνη απο τον λαό.Αν αληθεύει κάτι τέτοιο καιο συγγραφέας απεικονίζει πιστά την πραγματικότητα που βιώνει..λυπάμαι για την Γαλλία του Ουγκώ.
Όσον για την παιδική λογοτεχνία-εμ βέβαια αν δεν εθιστεί το παιδί στα καταναλωτικά πρότυπα τι θ'απογίνει αυτο το σύστημα;Πώς θα διαιωνίσει την ύπαρξη του;
Δημοσίευση σχολίου